Thiếu sắt là một trong những nguyên nhân chính gây bệnh thiếu máu ở người lớn và trẻ em. Đặc thù trẻ sinh non hoặc nhẹ cân là nhân vật dễ bị thiếu sắt nhất. Thông thường trẻ thiếu máu do thiếu sắt sẽ mỏi mệt, biếng ăn, còi cọc, suy giảm sự ghi nhớ và sức đề kháng.
Các nước nghèo hoặc đang tăng trưởng như Việt Nam có tỷ lệ trẻ em bị thiếu máu do thiếu sắt rất cao. Thiếu sắt trong khoảng thời gian dài tác động nghiêm trọng tới sự tăng trưởng trí óc và thể chất của trẻ. Vì vậy việc phát hiện và điều trị sớm có ý nghĩa rất lớn đối với sự tăng trưởng của trẻ. Vậy bạn có biết tín hiệu thiếu sắt? Và làm thế nào để phòng ngừa và điều trị tình trạng thiếu sắt ở trẻ em?
THIẾU SẮT Ở TRẺ LÀ GÌ?
Sắt là vi khoáng cần thiết cho sự tăng trưởng và phát triển của tế bào miễn dịch. Hoạt chất này tham gia điều hòa, chuyển hóa năng lượng và chi phối quá trình vận chuyển từ oxy lên phổi đến tế bào.
Theo thống kê của Viện dinh dưỡng Quốc gia, giai đoạn 2019-2020 trẻ nhỏ bị thiếu sắt giai đoạn từ 6 tháng đến 5 tuổi là rất lớn. Trung bình cứ 3 trẻ sẽ có 1 trẻ thiếu sắt, không phân biệt thành thị hay nông thôn.
Tình trạng này nếu để kéo dài có thể gây ra hệ lụy nguy hiểm với thể chất, tinh thần của bé. Do đó mẹ nên chủ động quan sát và tìm cách khắc phục từ sớm. Thiếu sắt ở trẻ xảy ra theo nhiều cấp độ, từ nhẹ cho đến nặng. Khi chỉ số huyết sắc tố nhỏ hơn 110g/lit với bé 2-6 tuổi và 115g/lit với bé 6-12 tuổi thì được chẩn đoán là thiếu sắt.
MỘT SỐ BIỂU HIỆN CỦA TRẺ NHỎ THIẾU SẮT NỔI BẬT NHẤT
Một số dấu hiệu rõ ràng nhất cho thấy trẻ đang bị thiếu sắt:
- Đối với trẻ sơ sinh sẽ xuất hiện tình trạng bị vàng da.
- Trẻ thiếu máu, thiếu sắt thường xanh xao, rõ ràng nhất ở khu vực lòng bàn tay, bàn chân, vành tai, niêm mạc họng, kết mạc mắt nhợt nhạt.
- Trẻ thường chậm chạp, mệt mỏi, kém tập trung hay buồn ngủ, ít đùa nghịch.
- Thường xuyên hoa mắt, chóng mặt, khó thở khi cố gắng vận động mạnh, sút cân, rối loạn tiêu hóa...
- Trẻ thường lười vận động, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng.
- Khó tập trung, dễ suy giảm trí nhớ.
Trẻ bị thiếu sắt thường có những biểu hiện vàng da, biếng ăn, mệt mỏi, quấy khóc,...dễ nhận biết.
Trong trường hợp tình trạng thiếu sắt ở trẻ em trở nên trầm trọng, cơ thể của trẻ sẽ xuất hiện một số dấu hiệu đặc trưng như: sưng bàn tay, bàn chân, tăng nhịp tim, khó thở.
THIẾU SẮT GÂY NÊN VẤN ĐỀ GÌ VỀ SỨC KHỎE CỦA TRẺ
Như chúng ta đã biết: bên cạnh vitamin D, Iot, sắt cũng là một trong những vi chất quan trọng, thực hiện rất nhiều vai trò quan trọng trong chức năng sống của cơ thể.
- Tham gia vào quá trình cấu tạo nên hemoglobin để vận chuyển oxy đến các cơ quan.
- Tham gia vào quá trình tạo myoglobin-sắc tố hô hấp của cơ thể.
- Tham gia vào cấu tạo của nhiều enzyme hệ miễn dịch.
Việc thiếu sắt gây nên rất nhiều ảnh hưởng đến quá trình phát triển thể chất và tinh thần của trẻ sau này. Cụ thể:
1.Trẻ phát triển không bình thường do thiếu sắt
Việc thiếu sắt sẽ khiến nguy cơ mắc các bệnh về nhiễm trùng trẻ cao hơn. Cơ thể của trẻ cũng phát triển không bình thường, tình trạng sưng bàn tay, bàn chân, khó thở, tăng nhịp tim... xuất hiện. Đặc biệt, trẻ cũng sẽ chậm chạp, kém năng nổ hơn những bạn cùng lứa tuổi.
Trẻ phát triển không bình thường do thiếu sắt các cha mẹ cần lưu tâm.
2.Xuất hiện hội chứng pica
Hội chứng pica còn được biết đến với tình trạng trẻ ăn bậy. Trẻ thường xuyên ăn các món không được xem là thực phẩm như: các chất bụi bẩn, bùn đất, đất sét, bụi bẩn,... Việc ăn uống linh tinh sẽ khiến: răng bị hỏng, đau bụng, ngộ độc chì, phân có máu,...
3.Mệt mỏi bất thường
Mệt ỏi, uể oải là dấu hiệu thiếu sắt ở trẻ nhỏ. Lý giải vấn đề này các chuyên gia cho biết huyết sắc tố chứa sắt có chức năng vận chuyển oxy đến tế bào. Khi cơ thể không đủ sắt, lượng oxy trong cơ thể ít đi, trẻ sẽ mất năng lượng, mệt mỏi, đuối sức.
4.Miễn dịch giảm, hay ốm vặt
Miễn dịch giảm là trường hợp thường hay gặp ở trẻ thiếu sắt. Lý giải tình trạng này các chuyên gia cho biết: việc thiếu sắt khiến quá trình sản sinh bạch cầu và tế bào lympho T suy giảm, hàng rào phòng ngự nới lỏng tạo điều kiện cho các mầm bệnh taasn công. Hệ quả là trẻ thường xuyên ốm vặt, mắc các bệnh viêm nhiễm như viêm phế quản, viêm đường hô hấp,...
Thiếu sắt dẫn đến việc trẻ hay ốm vặt, sức đề kháng kém.
THIẾU SẮT Ở TRẺ DO NHỮNG NGUYÊN NHÂN NÀO?
1.Cơ chế ăn
Một trong những nguyên nhân phổ thông nhất là do cơ chế ăn uống thiếu sắt. Tương tự các chất dinh dưỡng và vitamin, sắt trong thân thể con người cũng được hấp thụ qua đường ăn uống. Trong lúc đó 10-20mg sắt tiêu thụ qua đường uống thì chỉ có 1mg sắt được hấp thụ vào thân thể.
Trẻ em đang trong thời kì tăng trưởng nhanh hoặc dậy thì là thời khắc trẻ cần bổ sung nhiều sắt. Lúc này, cơ chế ăn của trẻ nhỏ cần bổ sung nhiều chất sắt để thích hợp cho sự tăng trưởng tự nhiên và sản sinh hồng huyết cầu.
Nếu lượng sắt không tỷ lệ thuận với thời kì tăng trưởng của trẻ sẽ dẫn tới tình trạng thiếu sắt. Đây cũng là nguyên nhân khiến trẻ bị viêm loét dạ dày, rối loạn tiêu hóa, chảy máu cam...
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị thiếu sắt.
2.Trẻ sinh non, nhẹ cân
Thông thường trẻ sơ sinh sẽ có đủ lượng sắt dự trữ kéo dài tới 6 tháng. Tuy nhiên trẻ sinh non hoặc nhẹ cân theo quy định sẽ bị thiếu sắt. Vì vậy nếu con bạn rơi vào một trong hai trường hợp này thì khả năng cao là trẻ nhỏ đã bị thiếu sắt.
3.Bò sữa
Sữa bò là một thức uống có hàm lượng sắt thấp. Nó cũng cản trở khả năng hấp thụ sắt tự nhiên của trẻ từ những nguồn thực phẩm khác. Ngoài ra, sữa bò cũng có thể gây kích ứng dạ dày của trẻ. Cách tốt nhất là bạn nên hạn chế uống sữa cho trẻ trong năm trước tiên. Sữa mẹ vẫn là lựa chọn tốt nhất.
CẦN LÀM GÌ ĐỂ KHÔNG XUẤT HIỆN TÌNH TRẠNG THIẾU SẮT Ở TRẺ
1.Phòng ngừa tình trạng thiếu sắt ở trẻ
Bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh
Cách tốt nhất bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh chính là thông qua sữa mẹ. Sữa mẹ cũng là loại thực phẩm trẻ dưới 1 tuổi có khả năng hấp thụ tốt nhất. Trong trường hợp trẻ không uống được sữa mẹ, bạn hãy sử dụng thực phẩm bổ sung sắt cho bé theo hướng dẫn của bác sĩ.
Phòng ngừa chứng thiếu sắt nhờ chế độ ăn khỏe mạnh
Khi trẻ nhà bạn có thể ăn được thực phẩm, hãy bổ sung một chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, lành mạnh cho bé. Một số loại thực phẩm giàu sắt, tốt cho trẻ phải kể đến: ngũ cốc dành cho em bé, rau xanh đậm.
Bên cạnh bổ sung sắt, các mẹ cũng đừng quên bổ sung vitamin C cho bé. Vitamin C đóng vai trò là chất trung gian giúp cơ thể hấp thu sắt tốt hơn. Một số loai vitamin C có thể kể đến như: cam, ổi, cà chua, cà rốt, bông cải xanh, kiwi,...
Nên bổ sung sắt cho con qua chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng.
2.Hướng dẫn cách điều trị với những trẻ thiếu sắt
Trong trường hợp trẻ xuất hiện các biểu hiện thiếu sắt, cha mẹ nên chủ động sử dụng thực phẩm bổ sung sắt cho bé. Liều lượng được các chuyên gia khuyến khích sử dụng như sau:
- Trẻ 7-12 tháng: 11mg sắt/ngày.
- Trẻ 1-3 tuổi: 7mg sắt/ngày.
- Trẻ 4-8 tuổi: 10mg sắt/ngày.
- Trẻ 9-13 tuổi: 9 mg sắt/ngày.
- Trẻ 14-18 tuổi: cần 15mg sắt/ngày (con gái) và 11mg sắt/ngày (con trai).
Để các biểu hiện của trẻ thiếu sắt không xuất hiện, bố mẹ hãy nhớ bổ sung đủ chất dinh dưỡng, cung cấp một chế độ ăn lành mạnh cho bé!
Đừng quên theo dõi Website Hadu để cập nhật thêm nhiều thông tin Y Dược hữu ích nhé!
