Thị trường thuốc Việt Nam đạt khoảng 7 tỷ USD (năm 2023), bình quân tiêu thụ ước đạt 70USD/ đầu người, tăng gấp 10 lần so với năm 2000. Tuy nhiên hiện công nghiệp dược ở nước ta vẫn đang đứng trước nhiều thách thức và khó khăn trong bối cảnh Việt Nam ngày càng hội nhập sâu rộng hơn với nền kinh tế thế giới.
Những thông tin trên được PGS.TS Lê Văn Truyền - nguyên Thứ Trưởng Bộ Y Tế, chuyên gia cao cấp dược học đưa ra tại tọa đàm “Công nghiệp Dược Việt Nam và hành trình tham gia toàn cầu hóa” diễn ra tối 31/7 tại Hà Nội.
CƠ SỞ VẬT CHẤT - KỸ THUẬT CỦA NGÀNH CÔNG NGHIỆP DƯỢC VIỆT NAM CÒN THẤP
Thông tin tại buổi tọa đàm PGS.TS Lê Văn Truyền cho biết, ngành dược Việt Nam đang được xem là ngành công nghiệp mũi nhọn cần tập trung nguồn lực để đẩy mạnh phát triển.
Cụ thể, ngày 9/10/2023, Thủ tướng chính phủ đã ký Quyết định số 1165/QĐ-TTg, phê duyệt chiến lược quốc gia phát triển ngành dược VIệt Nam giai đoạn đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045 với mục tiêu phát triển ngành dược Việt Nam ngang tầm các nước tiên tiến trong khu vực, đảm bảo cho người dân tiếp cận thuốc với chi phí hợp lý.
Cùng với đó là nâng cao năng lực nghiên cứu và ứng dụng công nghệ trong sản xuất thuốc, hướng tới trở thành trung tâm sản xuất gia công, chuyển giao công nghệ, chủ động sản xuất thuốc chuyên khoa, đặc trị, thuốc mới, thuốc biệt dược gốc, vaccine và sinh phẩm y tế, nguyên liệu làm thuốc, sản xuất biệt dược gốc từ nguồn nguyên liệu trong nước… đáp ứng nhu cầu sử dụng trong nước và xuất khẩu, hội nhập sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Từ đó, nâng cao giá trị sản phẩm của ngành dược với tổng giá trị công nghiệp dược đạt 20 tỷ USD vào năm 2045.
Các chuyên gia tham dự hội thảo điều trị nhấn mạnh việc xây dựng ngành dược Việt Nam phát triển, trở thành công nghiệp mũi nhọn, sẽ góp phần vào sự phát triển kinh tế, xã hội của nước ta.
Tham luận tại tọa đàm trong phiên thứ nhất với chủ đề “Giải pháp cho ngành công nghiệp dược Việt Nam trong hành trình tham gia toàn cầu hóa”, PGS.TS Lê Văn Truyền cho biết, ngành công nghiệp dược của nước ta đang có tốc độ phát triển cao trong 10 năm qua với tỷ lệ tăng trưởng kép hằng năm cao (7,3%) và trong bối cảnh GDP của Việt Nam đang đứng thứ 3 trong khối Đông Nam Á.
Tuy nhiên, Nguyên Thứ Trưởng Bộ Y Tế cũng chỉ ra 5 thách thức đối với phát triển công nghiệp Dược tại Việt Nam, cụ thể:
Thách thức đầu tiên mà ngành công nghiệp dược trong nước đang phải đối mặt đó là cơ sở vật chất - kỹ thuật - công nghiệp còn thấp. Việt Nam mới chỉ có 17/250 nhà máy đạt GMP tiên tiến. Hơn 200 nhà máy đạt WHO GMP nhưng không có nhà máy nào được WHO tiền thẩm định.
Thứ hai, Việt Nam chưa có các khu công nghiệp dược - sinh học tập trung với một hệ sinh thái bao gồm trung tâm nghiên cứu và phát triển, thử nghiệm tương đương sinh học - sinh khả dụng, thử nghiệm lâm sàng, kiểm nghiệm, nhà máy sản xuất dược phẩm, nhà máy sản xuất bao bì đóng gói, các trung tâm cung cấp dịch vụ liên quan, đặc thù cho công nghiệp dược phẩm.
Thứ ba, về năng lực tài chính, đa số các công ty dược phẩm trong nước có quy mô còn nhỏ, doanh số thấp và chưa có các tập đoàn lớn quy mô đa quốc gia, nguồn lực tài chính để đầu tư mới còn rất hạn chế.
“Trong 10 công ty dược có doanh thu cao tại Việt Nam, chỉ có 3 đơn vị của Việt Nam.” PGS.TS Lê Văn Truyền lấy dẫn chứng.
Thứ tư, sự thay đổi cấu trúc thị trường dược phẩm từ thuốc hóa dược sang thuốc sinh học, sinh học tương tự trong các thập kỷ tới sẽ diễn ra rất mạnh mẽ. Thị phần thuốc sinh học, sinh học tương tự sẽ chiếm khoảng 40% thị trường dược phẩm toàn cầu và Đông Nam Á do già hóa dân số và chuyển đổi mô hình bệnh tật.
Thứ năm, chuyển đổi số cũng là thách thức lớn đối với các doanh nghiệp dược ở Việt Nam hiện nay trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ ở toàn cầu.
Đứng trước những thách thức này, PGS.TS Lê Văn Truyền cho rằng cần có chính sách đầu tư mạnh mẽ vào cơ sở vật chất và nâng cao năng lực sản xuất của các nhà máy dược phẩm hiện có, đồng thời hỗ trợ doanh nghiệp dược xây dựng và phát triển nhà máy mới, đặc biệt các nhà máy sản xuất thuốc sinh học/ sinh học tương tự…
Cùng với đó, theo ông, mỗi giai đoạn doanh nghiệp cần xem xét, điều chỉnh, thay đổi chiến lược phát triển trung và dài hạn để phù hợp với đường lối Nhà nước, môi trường kinh doanh quốc tế, khu vực và trong nước, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh của công nghiệp dược Việt Nam.
LÀM GÌ ĐỂ THU HÚT CÁC TẬP ĐOÀN DƯỢC PHẨM VÀ CÔNG NGHỆ SINH HỌC ĐẾN ĐẦU TƯ?
Trong phiên thứ hai của tọa đàm với chủ đề “Việt Nam - điểm đến của các nhà đầu tư quốc tế - góc nhìn từ người trong cuộc”, các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực dược và đại diện hiệp hội doanh nghiệp nước ngoài đã chỉ ra những tiềm năng vượt trội của Việt Nam, giúp cạnh tranh hơn so với các nước khác trong khu vực để có thể thu hút các nhà đầu tư từ nước ngoài.
Bên cạnh đó, các phiên thảo luận cũng giúp các doanh nghiệp được hiểu rõ hơn về Khu Công Nghiệp Dược Sinh Học tại tỉnh Thái Bình. Dự án này đang được liên danh các nhà đầu tư nghiên cứu.
Dự án này không chỉ thu hút các hãng Dược Phẩm, thiết bị y tế về Việt Nam sản xuất còn là cơ hội để chuyển giao công nghệ, nghiên cứu phát minh, các sản phẩm sinh dược phẩm, hướng đến xuất khẩu với giá trị cao. Đặc biệt, người dân cũng được hưởng những thành quả khoa học công nghệ và tiếp cận dịch vụ y tế tốt với chi phí thấp.
