Bên cạnh bữa ăn chính bé còn cần các bữa phụ để đảm bảo có đủ dưỡng chất cho sự phát triển. Dưới đây là thực đơn bữa phụ cho bé vô cùng đơn giản, cách chế biến nhanh nhưng thơm ngon, hấp dẫn, mời các mẹ cùng tham khảo nhé!

1.VAI TRÒ CỦA BỮA PHỤ TRONG SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TRẺ

Trẻ nhỏ có nhu cầu về năng lượng lên đến ⅔ nhu cầu năng lượng của một người trưởng thành. Tuy nhiên, tiết diện bao tử của trẻ còn nhỏ. Do đó, để nạp đủ số lượng thức ăn mà cơ thể cần qua 3 bữa chính (như người lớn) thì hệ tiêu hóa của trẻ dễ bị quá tải.

Tình trạng hệ tiêu hóa “quá tải” kéo dài dễ dẫn đến nhiều biến chứng như rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, khó tiêu, rối loạn hấp thu dưỡng chất. Lúc này mẹ nên chia nhỏ 3 bữa lớn thành nhiều bữa nhỏ hơn để giảm tải cho hệ tiêu hóa của bé, tạo điều kiện “tái cấu trúc” lại cách hệ tiêu hóa làm việc, giúp bé hấp thu dinh dưỡng tốt hơn, mau lớn hơn.

Mặc dù được gọi là bữa phụ nhưng vai trò của bữa phụ lại không hề phụ. Đặc biệt là đối với trẻ trong tình trạng suy dinh dưỡng, biếng ăn thì bữa phụ lại càng cần thiết hơn. Bữa phụ cho bé không chỉ giúp đảm bảo nguồn dinh dưỡng cần thiết mà còn tạo ra sự khác biệt về khẩu vị, đa dạng hóa khẩu phần ăn khiến bé thấy thích thú và ăn ngon miệng hơn vào các bữa chính.

2.KHI NÀO NÊN CHUẨN BỊ BỮA PHỤ CHO BÉ?

Mẹ có thể cho bé tập bữa ăn phụ từ tháng thứ 6 trở đi, bởi giai đoạn từ 6-12 tháng tuổi chính là khoảng thời gian tập ăn dặm lý tưởng nhất. Lúc này, bé đã có thể ngồi thẳng, ngồi ghế tựa mà ít cần đến sự trợ giúp của bố mẹ.

Bên cạnh đó, sau 6 tháng tuổi nguồn dinh dưỡng từ sữa mẹ hay sữa công thức đều chưa đủ để giúp bé no lâu nên việc kết hợp thêm các món ăn dặm cho bé là cần thiết để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng mà bé cần.

Nhưng bé ở độ tuổi 12 tháng trở đi cần ít nhất 1-3 bữa phụ 1 ngày vào giữa buổi sáng, buổi chiều và buổi tối. Tuy nhiên không phải tất cả trẻ đều như vậy. Mỗi em bé là một cá thể khác biệt có nhu cầu dinh dưỡng cũng không giống nhau. Vì vậy mẹ nên chú ý quan sát con nhiều hơn để xem con có đói và cần thêm bữa phụ hay không. Nhưng tốt nhất là mẹ nên thiết kế bữa phụ cho bé hằng ngày để hình thành thói quen ăn uống tốt cho hệ tiêu hóa.

3.KHI NÀO BÉ ĂN BỮA PHỤ LÀ TỐT NHẤT?

Khoảng cách lý tưởng giữa bữa chính và bữa phụ nên là 2-3 tiếng. Điều này nghĩa là con ăn sáng lúc 7h thì 9-10h sáng là thời điểm con cần một bữa phụ. Nếu con ăn trưa lúc 12h thì 15-16h chiều mẹ nên cho con một bữa phụ. Nếu con ăn bữa tối lúc 18h thì 20-21h trước khi con ngủ hãy cho con một bữa phụ nhẹ nhàng.

4.CÁC LƯU Ý KHI LÊN THỰC ĐƠN BỮA ĂN PHỤ CHO BÉ

Bữa phụ cho bé chỉ là cách gọi nhằm phân biệt với 3 bữa chính trong ngày chứ nó không mang ý nghĩa chỉ vai trò của ăn. Vì vậy mẹ đừng bao giờ xem nhẹ bữa phụ của con nhé! Dưới đây là một số lưu ý khi lên thực đơn bữa ăn phụ cho bé mời ba mẹ cùng tham khảo:

Bữa phụ của bé nên đảm bảo đủ 4 nhóm dinh dưỡng là: chất béo, chất đạm, chất đường bột và cuối cùng là vi chất dinh dưỡng (vitamin, khoáng chất). Các món phụ cho bé cũng cần phải đảm bảo đủ chất dinh dưỡng và đa dạng như món ăn chính.

Mẹ nên tránh cho bé ăn thức ăn sẵn, đồ chế biến sẵn nhiều dầu mỡ, quà vặt hay thức ăn quá ngọt như kẹo ngọt, nước ngọt có gas… Đây đều là những món ăn kém dinh dưỡng, dễ khiến bé tích mỡ, tăng cân kém lành mạnh.

Bữa phụ chính là cơ hội hoàn hảo để mẹ giới thiệu cho bé các món ăn mới mà không làm ảnh hưởng quá nhiều đến nguồn năng lượng hằng ngày của bé. Nếu bé có từ chối món ăn ở bữa phụ thì bữa chính vẫn cung cấp năng lượng tối thiểu mà bé cần. Do đó, mẹ hãy mạnh dạn thử làm món mới, mạnh dạn sai và thử nghiệm để tìm ra đâu là món phụ mà bé thích ăn nhất.

Bữa phụ cho bé cần được thiết kế với liều lượng thức ăn vừa phải. Thời gian lý tưởng của các bữa phụ là xen kẽ 3 bữa chính và cách bữa chính ít nhất 2 tiếng.

5.BẢY THỰC PHẨM CHO BỮA PHỤ TỐT NHẤT

Khi nhắc đến các món phụ cho bé, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến sinh tố hay các loại bánh quy đơn giản. Tuy nhiên nếu cứ lặp lại các món như vậy bé sẽ bị nhàm chán. Do đó để đa dạng thực đơn các món phụ cho bé, mẹ nên tham khảo các thực phẩm sau đây:

Sữa

Sữa là nguồn cung cấp chất đạm, canxi, vitamin D3 cùng các axit amin quan trọng. Chất đạm giúp bé tăng trưởng khối cơ nạc, trong khi đó canxi và vitamin D3 giúp xương chắc khỏe, phát triển chiều cao tối ưu. Vì vậy sữa được xem là thực phẩm hoàn hảo nhất đáp ứng phát triển thể chất của trẻ. Lựa chọn 1 cốc sữa để làm bữa phụ cho bé thực sự là lựa chọn tuyệt vời.

Sữa chua

Sữa chua là chế phẩm từ sữa, có vị thanh mát dễ ăn, chứa nhiều lợi khuẩn tốt cho đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

Cũng tương tự như sữa tươi, sữa chua rất giàu dinh dưỡng. Thành phần của sữa chua giúp bổ sung canxi, protein và năng lượng cho bé cao lớn và năng động hơn mỗi ngày. Sữa chua có thể dễ dàng kết hợp cùng nhiều món khác. Vị chua ngọt nhẹ giúp bé bừng tỉnh vị giác, bật tuôn năng lượng sảng khoái, rất thích hợp để làm bữa phụ cho bé vào xế chiều.

Trứng

Một trong các món ăn phụ không thể bỏ qua cho bé là trứng. Trứng cũng rất dễ dàng luộc chín,tiện lợi cho bé mang theo đến trường, làm bữa ăn phụ trong giờ ra chơi hoặc sau giấc ngủ trưa. Trong trứng chứa rất nhiều muối khoáng, vitamin, chất đạm và chất béo. Chất đạm tập trung chủ yếu ở phần lòng trắng trứng, còn vitamin A, D, E, K và các chất béo tốt như omega-3 tập trung chủ yếu ở phần lòng đỏ trứng.

Ở trẻ nhỏ thì không có tình trạng cholesterol máu cao nên mỗi ngày mẹ có thể bổ sung 1-2 quả trứng. Mẹ nên chọn trứng gà ta có nguồn gốc rõ ràng và nếu bé dưới 1 tuổi thì chỉ nên cho ăn lòng đỏ.

Hoa quả tươi

Hoa quả tươi chứa nhiều chất xơ, khoáng chất tự nhiên cùng các vitamin có lợi cho hệ miễn dịch hoạt động khỏe mạnh. Đa số các loại trái cây thì đều có vị ngọt thanh mát nên hầu như các bé đều rất thích ăn.

Mẹ nên chọn trái cây theo mùa làm một trong các món phụ cho bé vì lúc đó trái cây sẽ ngon hơn, ngọt hơn. Ngoài ra ưu tiên nên các loại quả giàu chất xơ và khoáng chất như: đu đủ, chuối, bơ, táo, ổi… Nếu bé ngán ăn trái cây, mẹ có thể thử “biến hóa” trái cây thành sinh tố, hay ăn kèm với sữa đặc có đường và đá bào để kích thích vị giác.

Ngũ cốc

Ngũ cốc là các loại hạt siêu dinh dưỡng với hàm lượng protein dồi dào như đậu xanh, gạo lứt đen, mè trắng, đậu đen, đậu trắng… sẽ giúp bé phát triển cơ nạc toàn diện. Bên cạnh đó, ngũ cốc chứa nhiều chất chống oxy hóa, chất xơ và nhiều khoáng chất thiết yếu như: kẽm, sắt, canxi… Đây đều là khoáng chất tham gia trực tiếp vào quá trình hoàn thiện cơ quan và giác quan của trẻ nhỏ, ngăn ngừa chứng suy dinh dưỡng, thấp còi và bệnh còi xương ở trẻ.

Khoai lang

Một trong những bữa phụ cho bé dễ làm nhất, được nhiều mẹ lựa chọn chính là món khoai lang luộc. Sở hữu hàm lượng tinh bột, chất đạm, vitamin A, vitamin C và mangan lớn, khoai lang giúp bé tăng cơ, tiêu hóa tốt, mắt sáng và tăng cường phát triển trí não. Hương vị thơm ngọt tự nhiên cùng kết cấu mềm dẻo khiến khoai lang được nhiều bé ưa thích.

Khoai tây

Khoai tây có hàm lượng tinh bột, vitamin C, vitamin A và kali rất dồi dào. Một củ khoai tây có thể cung cấp năng lượng cho bé tương đương một bữa ăn chính nên rất thích hợp làm các món ăn phụ cho bé tăng cân.

Do đó nếu mẹ cho bé ăn phụ bằng khoai tây thì có thể giảm một chút cháo hoặc bột ở bữa chính để đảm bảo rằng cân bằng dinh dưỡng ngày hôm đó. Tốt nhất mẹ nên cho con ăn khoai tây luộc nghiền nhỏ thay vì khoai tây chiên để hạn chế hấp thu dầu mỡ không cần thiết.

5.BỮA ĂN PHỤ CHO BÉ TĂNG CÂN, PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN THEO LỨA TUỔI

Bữa ăn phụ cho trẻ mới biết đi (1-3 tuổi)

Trong giai đoạn trẻ tập đi, thể chất của trẻ có sự phát triển vượt trội. Lúc này, chiều cao của trẻ có thể tăng 8-10cm mỗi năm, cân nặng có thể tăng 2kg mỗi năm nên hệ xương khớp của trẻ cần rất nhiều chất dinh dưỡng để phát triển. Do đó, việc bổ sung các món ăn phụ cho bé tăng cân vào giai đoạn này là hoàn toàn cần thiết.

Theo đó, nhóm chất dinh dưỡng không thể thiếu cho trẻ mới biết đi chắc chắn bao gồm đạm (protein), canxi, vitamin D3, sắt và kẽm. Mẹ có thể giúp bé bổ sung các chất trên bằng cách thiết kế bữa ăn phụ cho bé cùng với sữa và chế phẩm từ sữa.

Trong giai đoạn từ 1-3 tuổi, răng bé vẫn chưa phát triển cứng cáp và đầy đủ nên các loại hải sản, đậu và ngũ cốc mẹ có thể luộc rồi nghiền (giã nhỏ) cho bé ăn dặm, hoặc xay các loại hạt và đậu chung với nước để làm sữa đậu, sữa nước cho bé.

Bữa ăn phụ cho trẻ mẫu giáo (3-5 tuổi)

• Ưu tiên thứ nhất: Nạp đủ chất bột đường có trong cơm, bánh mì, cháo, phở… bởi giai đoạn này bé đã đi mẫu giáo và có nhiều hoạt động hơn như chạy nhảy, hát múa cùng bạn bè. Việc ăn đủ tinh bột giúp bé có đủ năng lượng, tỉnh táo để hoạt động cả ngày dài.
• Ưu tiên thứ hai: Ăn nhiều rau củ quả để có chất xơ, vitamin và khoáng chất.
• Ưu tiên thứ ba: Ăn đủ lượng đạm đến từ thịt, cá, trứng, sữa.
• Ưu tiên cuối cùng: Ăn hạn chế chất béo, dầu mỡ có hại. Không nên ăn quá nhiều đường (như ăn kẹo dẻo, quà bánh, uống nước ngọt) cũng như không nên ăn quá mặn (các món mắm dành cho người lớn, các món ram mặn, xào mặn).

Độ tuổi này mặc dù bé đã ăn được cơm nhưng mẹ vẫn đảm bảo con uống đủ 400ml sữa hoặc 400g các chế phẩm từ sữa mỗi ngày theo khuyến cáo từ Bộ Y Tế. 

Bữa ăn phụ cho trẻ đi học (từ 6-11 tuổi)

Giai đoạn này bé cần chế độ dinh dưỡng đầy đủ nhất để “lấy đà” phát triển vào giai đoạn tiền dậy thì và dậy thì. Vì vậy các nhu cầu về năng lượng, canxi, protein, sắt, vitamin và các khoáng chất khác đều tăng lên gần như gấp đôi so với nhu cầu dinh dưỡng ở trẻ từ 3-5 tuổi.

Ở độ tuổi này, để bé phát triển toàn diện, Viện Dinh Dưỡng Việt Nam khuyến cáo trẻ cần vận động ít nhất 60 phút/ ngày bên cạnh một chế độ ăn đầy đủ dưỡng chất. Do đó ngoài bữa ăn sáng và tối tại nhà cùng bữa trưa tại trường, mẹ nhất định cần xây dựng thêm các bữa ăn phụ cho bé để trẻ có đủ năng lượng cho cả ngày dài.

Giai đoạn này răng bé đã phát triển tương đối đầy đủ và cứng cáp, mẹ có thể cho bé ăn bữa ăn phụ gồm thịt, cá, hải sản tùy ý (chẳng hạn như sushi cuộn, kimbap cuộn thịt, cá…) hoặc các món salad trộn, trứng luộc, rau luộc, khoai luộc, trái cây tươi, sinh tố ít ngọt, chè các loại đậu ít ngọt…

Các mẹ cần lưu ý khi làm các món phụ là món ngọt, cần hạn chế dùng đường cát trắng quá nhiều mà tận dụng vị ngọt tự nhiên của thực phẩm.

Bữa ăn phụ cho trẻ thanh thiếu niên (12-16 tuổi)

Đây là giai đoạn trẻ bước vào tuổi dậy thì cộng thêm áp lực bài vở đến từ chương trình học cấp 2, cấp 3 nặng nề nên mẹ cần bổ sung đầy đủ dinh dưỡng để giúp con phát triển trí óc thông minh dẫn đến kết quả học tập cao.

Bên cạnh đó, dậy thì chính là giai đoạn vàng cuối cùng trong đời người để bé có thể tối ưu việc phát triển chiều cao bằng dinh dưỡng. Vì thế, mẹ cần bổ sung đủ bộ “canxi - vitamin D3 - vitamin K2” vào bữa phụ của bé để giúp ngăn ngừa tình trạng mất oan chiều cao vĩnh viễn do thiếu hụt các vi chất này.

• Canxi: có nhiều trong sữa, phô mai, sữa chua, các loại hạt, ngũ cốc, các loại đậu…
• Vitamin D3: có nhiều trong cá hồi, cá trích, cá mòi, thịt heo, sữa ít béo.
• Vitamin K2: có nhiều trong rau cải có màu xanh đậm, lòng đỏ trứng, cá hồi, cá thu, cá ngừ.

Lúc này con đã lớn và đủ nhận thức thì mẹ có thể hỏi con về bữa phụ.Còn nếu con để mẹ quyết định thì:

• Bữa phụ sáng: bé có thể ăn trái cây hoặc yến mạch ngâm sữa tươi hay sữa chua.
• Bữa phụ xế chiều: bé có thể ăn salad trộn dầu giấm với vài lát cá hồi hay rau luộc cùng các loại sốt mè, sốt kem ít béo để kích thích vị giác.
• Bữa phụ tối: uống 1 cốc sữa trước khi đi ngủ.