Trẻ chậm tăng trưởng chiều cao là nỗi lo của hàng nghìn gia đình, muốn con cao lớn khỏe mạnh ba mẹ cần nắm rõ những thông tin cơ bản như những yếu tố ảnh hưởng, chế độ dinh dưỡng,…tạo điều kiện thuận lợi nhất cho sự phát triển của trẻ.
Chậm tăng trưởng chiều cao là gì?
Một trẻ phát triển bình thường, chiều cao sẽ tăng trưởng theo quy trình sau:
Mới sinh có chiều cao từ 48 – 52 cm, trung bình là 50 cm
Năm đầu tiên, trẻ tăng khoảng 20 – 25 cm
Năm thứ 2 tăng 12 cm
Năm thứ 3 cao thêm 10 cm
Từ 4 – 11 tuổi, trẻ tăng trung bình 6 cm mỗi năm
Đến tuổi dậy thì, bé gái tăng khoảng 6 – 10 cm mỗi năm. Bé trai tăng khoảng 6.5 – 11 cm mỗi năm
Chậm tăng trưởng chiều cao là khi trẻ không đạt được các mốc tăng trưởng về chiều cao theo từng độ tuổi
Một số nguyên nhân chủ yếu gây chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ
Trong độ tuổi phát triển có rất nhiều yếu tố tác động hoặc thúc đẩy hoặc kìm hãm sự tăng trưởng chiều cao của trẻ. Một số nguyên nhân chính dẫn đến chậm tăng trưởng chiều cao của trẻ như:
Trẻ mắc các bệnh về chuyển hóa và nội tiết
Thiếu hormon tăng trưởng: Hormon tăng trưởng là yếu tố quan trọng giúp trẻ phát triển toàn diện, đặc biệt là chiều cao của trẻ. Cơ thể sản xuất hormon tăng trưởng không đủ trẻ sẽ chậm lớn cũng như chậm phát triển chiều cao.
Tình trạng này có thể xảy ra ở bất kỳ thời điểm nào, xuất phát từ nguyên nhân bẩm sinh hoặc do tổn thương tuyến yên (chấn thương đầu, u não, viêm não gây chèn ép và phá hủy tuyến yên),...Một số trường hợp thiếu hormon tăng trưởng không rõ nguyên nhân.
Suy tuyến giáp, hội chứng Cushing, thượng thận tăng sản xuất bẩm cũng gây chậm tăng trưởng ở trẻ.
Do di truyền
Nếu bố mẹ có chiều cao khiêm tốn thì thường cũng ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ.
Công thức tính chiều cao của 1 đứa trẻ trưởng thành dựa trên chiều cao của bố mẹ theo di truyền như sau:
Chiều cao con gái = (chiều cao của bố - 13 cm + chiều cao của mẹ)/2
Chiều cao con trai = (chiều cao của người mẹ + 13 cm + chiều cao của bố)/2
Bất thường Nhiễm sắc thể
Trẻ mắc hội chứng Turner, hội chứng Down, hội chứng Prader – Willi sẽ có dáng người thấp như trẻ con mặc dù đã lớn. Trẻ cũng có thể chậm tăng trưởng do bị nhỏ so với tuổi thai, loạn sản xương bẩm sinh gây các bất thường về xương khớp...
Thiếu máu
Một số bệnh lý thiếu máu điển hình như thiếu máu hồng cầu hình lưỡi liềm cũng gây chậm tăng trưởng ở trẻ.
Dinh dưỡng kém
Dinh dưỡng có vai trò cực kỳ quan trong đối với sự tăng trưởng và trưởng thành của trẻ, do đó khi suy dinh dưỡng sẽ làm chậm phát triển chiều cao của trẻ..
Trẻ bị suy dinh dưỡng do ảnh hưởng của các bệnh mạn tính, bệnh hệ thống như suy tim, phổi, gan, hội chứng ruột ngắn...
Chậm tăng trưởng chiều cao còn gặp ở những trẻ gặp phải tình trạng tâm lý xã hội như thiếu thốn tình cảm, bị ngược đãi, chán ăn tâm thần.
Ngoài ra, khi trẻ sử dụng glucocorticoid tại chỗ hay toàn thân lâu dài, hóa trị, xạ trị cũng làm ảnh hưởng đến sự phát triển chiều cao bình thường ở trẻ.
Điều trị chậm tăng trưởng chiều cao cho trẻ
Dựa trên nguyên nhân khiến trẻ chậm tăng trưởng chiều cao để có hướng điều trị cụ thể cho trẻ:
- Trường hợp có khối u chèn ép thì phải làm phẫu thuật theo chỉ định của bác sĩ điều trị
- Bổ sung hormon tăng trưởng khi trẻ thiếu hormon
Các hormon tăng trưởng GH được dùng khi trẻ bị thiếu hụt GH, nhỏ so với tuổi thai và tăng trưởng chậm, suy thận mạn hay mắc các hội chứng Turner, Prader Willi,…
Nhìn chung, nếu trẻ bị thiếu hụt hormone tăng trưởng mà không được điều trị GH sec có có chiều cao cuối cùng (FH) từ 134 – 146 cm ở nam và 128 – 134 cm ở nữ. Nhưng nếu được điều trị bổ sung GH sẽ cải thiện tăng được từ 8,7 – 10,7 cm ở nam và 7,7 – 9,5 cm với bé nữ.
Hormone tăng trưởng GH được dùng để điều trị với liều khuyến cáo cho trẻ bị thiếu hụt là 23 – 39 mcg/kg/ngày tương đương 0,7- 1,0 mcg/m2/ngày. Hormone này được dùng theo đường tiêm dưới da và cho trẻ dùng vào các buổi tối.
Viện NICE vương quốc anh khuyến cao cần đánh giá lại và theo dõi trong thời gian dài điều trị GH, nếu trẻ đáp ứng kém thì cần ngừng lại. Đồng thời khi trẻ đã đạt chiều cao cuối theo độ tuổi thì nên cho trẻ dừng lại.
Trẻ dùng GH cần khám định kỳ từ 3 đến 6 tháng một lần, kiểm tra đáp ứng và tác dụng không mong muốn xảy ra.
Trẻ chậm tăng trưởng chiều cao cần có chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt hợp lý
- Ngày ăn đủ 3 bữa chính, đủ các dinh dưỡng thiết yếu cho trẻ, trẻ không được bỏ bữa sáng, còn bữa phụ là hoa quả, sữa…
- Đảm bảo cho trẻ chế độ ăn cân đối dinh dưỡng và bổ sung canxi qua sữa, thực phẩm chứa nhiều canxi, lysin như tôm, cua, cá…
- Bổ sung thêm sắt vào bữa ăn qua gan, cá, đậu, sữa … Vì thiếu sắt có thể gây chậm tăng trưởng, suy giảm sức khỏe và tư duy học tập của bé..
- Đồng thời, cho trẻ chơi thể dục, thể thao để tăng phát triển chiều cao. Có thể chơi một số môn như bơi lội, bóng chuyền, bóng rổ…
- Để cơ thể phát triển cân đối, trẻ cũng phải có chế độ sinh hoạt giờ giấc hợp lý, không thức quá khuya, mất ngủ…
Tham khảo nguyên tắc vàng giúp con tăng chiều cao tại đây: Con cao 1m7 nhờ mẹ áp dụng những nguyên tắc vàng này
Đối với trẻ từ 3 tuổi trở lên để chiều cao trẻ được phát triển tối đa, bố mẹ nên sử dụng một số sản phẩm hỗ trợ phát triển chiều cao cho trẻ. Colos Platium IQ Grow là dòng sữa được rất nhiều mẹ lựa chọn. Ngoài bổ sung các vitamin khoáng chất giúp con phát triển toàn diện, sản phẩm còn bổ sung bộ 3 Canxi tảo biển + Vitamin D3 + MK7 chống còi xương, suy dinh dưỡng, kích thích trẻ phát triển tối đa chiều cao. Hơn thế nữa, với hàm lượng sữa non cao nhất thị trường bổ sung kháng thể IgG tự nhiên cho con một hệ miễn dịch khỏe mạnh ngăn ngừa bệnh tật.
Trên đây là những thông tin cần thiết về vấn đề chậm tăng trưởng chiều cao ở trẻ, các bậc phụ huynh cần hiểu rõ để phát hiện, điều trị sớm và chăm sóc tốt nhất cho trẻ.
