Vitamin và khoáng chất là một trong những yếu tố cần thiết cho sự phát triển cơ thể của trẻ em. Với trẻ có dinh dưỡng thiếu hụt, việc bổ sung vitamin và khoáng chất là cần thiết.

1.NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN THIẾU VITAMIN VÀ KHOÁNG CHẤT

-Do cung cấp thiếu:

-Bữa ăn cho trẻ không đảm bảo chất lượng, không được chế biến đúng cách.

-Trẻ không được bú sữa mẹ.

-Do mắc một số bệnh lý: những trẻ bị suy dinh dưỡng, tiêu chảy kéo dài, rối loạn hấp thu, các bệnh về gan, mật.

-Ngoài ra một số bậc phụ huynh có thói quen sử dụng tùy tiện các loại thuốc bổ cũng có thể vô tình làm cho trẻ bị thiếu vitamin và vi chất dinh dưỡng cần thiết do tương tác thuốc.

2.LIỀU LƯỢNG BỔ SUNG VITAMIN VÀ KHOÁNG CHẤT CHO TRẺ

Liều bổ sung bao giờ cũng phải thấp hơn nhu cầu hằng ngày, trừ trường hợp trẻ đang bị mắc bệnh do thiếu các vitamin và khoáng chất đó thì có thể phải dùng liều cao hơn, trường hợp này phải uống theo sự chỉ dẫn của bác sĩ nhi khoa. Vì vậy các bậc phụ huynh cần phải biết nhu cầu hằng ngày các vitamin và khoáng chất này là bao nhiêu.

Các chế phẩm vitamin và vi chất dinh dưỡng đơn lẻ thường có hàm lượng rất cao khi sử dụng cần tham khảo và tuyệt đối tuân thủ chỉ định của bác sĩ.

Các bậc phụ huynh khi sử dụng vitamin và khoáng chất ở dạng phối hợp (đa vitamin, đa khoáng chất) phải phân biệt rõ ràng công thức cho trẻ em dưới 1 tuổi và dưới 4 tuổi.

Vitamin là những yếu tố luôn sẵn có trong thực phẩm (rau, quả, ngũ cốc, thịt, cá…) nên nếu sử dụng thực phẩm đảm bảo chất lượng, không ăn kiêng, không rối loạn hấp thu ở đường tiêu hóa thì không thiếu, không cần bổ sung. Tuy nhiên việc quảng cáo quá mức về thuốc bổ, vitamin và khoáng chất đang làm tình trạng lạm dụng thuốc tràn lan, phổ biến hơn, gây những tai biến khó đo lường do thừa vitamin và khoáng chất.

Bổ sung vitamin và khoáng chất quá liều gây hại cho trẻ. Thừa vitamin A có thể gây ngộ độc làm tăng áp lực nội sọ dẫn đến trẻ bị nôn nhiều, đau đầu, ảnh hưởng đến sự phát triển xương có thể làm trẻ chậm lớn, rối loạn thần kinh. Vitamin A cũng có thể gây quái thai, vì vậy không nên dùng cho mẹ ngay trước thời kỳ mang thai và đặc biệt không nên dùng cho phụ nữ có thai trong 3 tháng đầu. Thừa vitamin B6 có thể dẫn tới viêm đa dây thần kinh, giảm trí nhớ, giảm tiết prolactin.

Do không có hiện tượng tích lũy nên hầu như không gặp thừa vitamin C, nhưng nếu dùng liều cao theo đường uống có thể gây viêm loét dạ dày tá tràng, tiêu chảy. Dùng đường tiêm với liều cao có thể gây tan máu, đặc biệt ở những người thiếu men G6PD.

Thừa vitamin D có thể làm trẻ chán ăn, mệt mỏi, nôn, dày màng xương, có trường hợp gây thiểu năng, trí tuệ kém. Có trường hợp bổ sung vitamin D quá nhiều có thể gây suy thận và tử vong rất nhanh. 

Thừa vitamin K chỉ thường gặp khi dùng đường tiêm kéo dài có thể gây tan máu và vàng da… Thừa canxi dẫn đến mệt mỏi, chán ăn, sỏi thận, tăng huyết áp… xương cốt hóa sớm có thể bị thấp chiều cao. Thừa sắt dẫn đến gan nhiễm sắt, tim nhiễm sắt dẫn đến suy tim. Thừa kẽm dẫn đến biếng ăn, nôn, rối loạn tiêu hóa…

Ngoài ra một số bậc phụ huynh có thói quen tùy tiện sử dụng các loại thuốc bổ có thể vô tình làm cho trẻ bị thiếu vitamin và các chất dinh dưỡng do tác dụng của thuốc. 

Do vậy cần cho trẻ dùng thuốc đúng chỉ định của bác sĩ để tránh các biến chứng xấu do dùng quá liều. Điều này vô cùng quan trọng. Thiếu vitamin và khoáng chất đã không tốt cho sức khỏe, nhưng nếu thừa còn nguy hiểm không kém. Trong trường hợp trẻ phải dùng thuốc dài ngày, dùng liều cao hoặc các chế phẩm có quá nhiều thành phần vitamin và chất khoáng trong một viên thuốc, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Điều cuối cùng cần lưu ý là sử dụng thuốc bổ sung vitamin không thay thế được thức ăn, mà vẫn phải uống đầy đủ, cân bằng các nhóm thực phẩm.