Khi cần thiết, bác sĩ sẽ tư vấn và chỉ định bạn sử dụng các chất bổ sung có thể giúp cân bằng sự thiếu hụt dinh dưỡng. Nhưng bạn không nên chủ quan vì lạm dụng chất bổ sung này có thể gây nguy hại cho sức khỏe.

Theo Bộ Y Tế, TPCN là thực phẩm hỗ trợ chức năng của các bộ phận trong cơ thể người, có tác dụng dinh dưỡng, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng và giảm bớt nguy cơ gây bệnh. TPCN - tùy theo công dụng, hàm lượng vi chất và hướng dẫn sử dụng, còn có tên gọi khác như sau: thực phẩm bổ sung vi chất dinh dưỡng, thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, sản phẩm dinh dưỡng y học.

1.CHÚ Ý CÁC DẤU HIỆU BẤT THƯỜNG KHI DÙNG CHẤT BỔ SUNG

Giống như thuốc, TPCN có thể ảnh hưởng đến cách cơ thể bạn hoạt động, gây ra tác dụng phụ ở một số người.

Chất bổ sung là các sản phẩm (không phải thuốc) nhằm bổ sung chế độ ăn uống, có chứa một hoặc nhiều thành phần (bao gồm vitamin, khoáng chất, thảo mộc, thực vật, axit amin hoặc khoáng chất) hoặc các thành phần của chúng, được dùng để uống dưới dạng thuốc viên, thuốc nang, viên nén hoặc chất lỏng và được dán nhãn là TPCN.

Trong khi nhiều người có thể đáp ứng nhu cầu chất dinh dưỡng của họ thông qua chế độ ăn uống, những người khác có thể được hưởng lợi từ chất bổ sung. Đặc biệt là đối với những người đối mặt với nguy cơ thiếu hụt chất dinh dưỡng cao hơn, bao gồm những người có nhu cầu cao hơn (như trẻ em, thanh thiếu niên và phụ nữ mang thai và cho con bú), những người gặp khó khăn trong việc hấp thu chất dinh dưỡng (như người lớn tuổi, người béo phì, và những người mắc bệnh mãn tính), và những người theo một chế độ ăn kiêng hạn chế (như người ăn chay trường).

Mặc dù vậy, người tiêu dùng không thể chắc chắn là các chất bổ sung mà họ đang dùng là an toàn hoặc hiệu quả. Ngay cả khi một chất bổ sung được coi là an toàn, nó có thể không an toàn cho bạn.

Các chất bổ sung có thể gây rủi ro ngay cả ở những người khỏe mạnh. Bạn có nhiều khả năng bị tác dụng phụ từ các TPCN nếu bạn dùng chúng với liều lượng cao hoặc sử dụng nhiều chất bổ sung khác nhau. 

Các triệu chứng khi uống nhiều chất bổ sung mà cơ thể bạn cần thay đổi tùy thuộc vào chất dinh dưỡng và lượng dùng, và có thể chỉ hiển thị trong các xét nghiệm máu. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu vật lý cần chú ý. Các triệu chứng chung cần chú ý bao gồm:

• Đau đầu
• Chóng mặt
• Điểm yếu nghiêm trọng
• Buồn nôn
• Táo bón hoặc tiêu chảy
• Không có khả năng tập thể dục hoặc thực hiện các công việc thường ngày

2.CÓ 5 CHẤT BỔ SUNG PHỔ BIẾN MÀ MỌI NGƯỜI THƯỜNG LẠM DỤNG

Vitamin D

Vitamin D (còn được gọi là vitamin ánh nắng mặt trời) giúp cơ thể hấp thu canxi, trở thành chất dinh dưỡng quan trọng cho sức khỏe của xương. Theo NIH, cơ thể của bạn cũng cần vitamin D để truyền thông điệp giữa não và cơ thể chống lại vi khuẩn, virus. Hàm lượng vitamin D rất cao có thể gây buồn nôn, nôn, yếu cơ, đau, chán ăn, mất nước và sỏi thận.

Việc dùng bổ sung quá liều hầu như luôn xảy ra, trái ngược với việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc ăn thực phẩm giàu vitamin D. Do đó, cách an toàn nhất là bạn tăng cường ăn các loại thực phẩm giàu vitamin D. Một số loại thực phẩm giàu vitamin D bao gồm dầu gan cá, cá hồi, cá trích, dầu gan cá tuyết, cá mòi, cá ngừ đóng hộp, cá hồi,...

Sắt

Sắt là khoáng chất mà cơ thể bạn cần để tạo ra hemoglobin, một loại protein trong tế bào hồng cầu mang oxy đi khắp cơ thể và cũng giúp cơ thể bạn tạo ra hormone. 

Bổ sung sắt thường được khuyến khích cho phụ nữ trẻ để giúp bù đắp lượng sắt bị mất trong thời kì kinh nguyệt. Nhưng nhiều phụ nữ tiếp tục dùng các chất bổ sung có chứa sắt sau khi mãn kinh, khi kinh nguyệt ngừng lại và nhu cầu sắt giảm xuống.

Bổ sung quá nhiều sắt có thể gây ra các triệu chứng tiêu hóa (GI) như táo bón, buồn nôn, nôn mửa, đau bụng, tiêu chảy. Dùng quá nhiều sắt có thể dẫn đến viêm và loét niêm mạc dạ dày. Dù rất hiếm, nhưng hà lượng cực cao của sắt (hàng trăm thậm chí hàng nghìn miligam) thậm chí có thể làm suy nội tạng, hôn mê, co giật và tử vong.

Các thực phẩm giàu sắt: thịt và cá, các sản phẩm đậu nành, trứng, quả chà là, quả sung, bông cải xanh, rau lá xanh đậm như cải xoăn, rau bina, đậu xanh, các loại hạt, bơ đậu phộng.

Vitamin A

Vitamin A rất quan trọng đối với thị lực, sức khỏe miễn dịch, sinh sản, tăng trưởng và phát triển. Nồng độ vitamin A cao có thể gây đau đầu dữ dội, mờ mắt, buồn nôn, chóng mặt, đau cơ.

Rất dễ dàng cho hầu hết mọi người để đạt được nhiều vitamin A. Vitamin A là một loại carotenoid có thể giúp bảo vệ mạnh mẽ chống lại các bệnh nhiễm trùng. Nguồn thực phẩm như gan, cá thu, các loại rau lá xanh đậm và các loại rau có sắc tố như khoai lang và cà rốt là những nguồn cung cấp vitamin A dồi dào.

Vitamin C

Vitamin C, còn được gọi là axit ascorbic, hoạt động như một chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ cơ thể bạn khỏi tác động của gốc tự do. Có thể bạn cũng cần vitamin C để tạo ra collagen, một loại protein quan trọng để chữa lành vết thương. 

Uống quá nhiều vitamin C có thể gây tiêu chảy, buồn nôn và co thắt dạ dày. Bổ sung vitamin C cũng có thể tương tác với các phương pháp điều trị ung thư như hóa trị và xạ trị. Ngoài ra một số nghiên cứu trước đây cho thấy những người đàn ông bổ sung vitamin C có nguy cơ phát triển sỏi thận cao hơn.

Hầu hết mọi người đều có thể nhận đủ vitamin C thông qua thực phẩm. Trên thực tế, 1 cốc dâu tây, ớt đỏ cắt nhỏ hoặc bông cải xanh sẽ cung cấp lượng cần thiết hằng ngày. Một số thực phẩm giàu vitamin C như ổi, sơ ri, kiwi, súp lơ, cà chua đóng hộp…

Canxi

Canxi là một khoáng chất giúp xây dựng và duy trì xương khỏe mạnh. Nó cũng đóng một vai trò trong chức năng thần kinh, tuần hoàn và giải phóng hormone. Canxi cần thiết cho hầu hết mọi quá trình trong cơ thể. Cơ thể bạn không thể sản xuất canxi. Bạn có thể nhận canxi thông qua thực phẩm và chất bổ sung, nhưng cơ thể bạn vẫn có thể hấp thụ tốt qua thực phẩm.

Thừa canxi có liên quan đến táo bón, sỏi thận, suy thận, các vấn đề về tim mạch và các vấn đề về nhận thức.

Các sản phẩm như sữa, sữa chua, phô mát rất giàu canxi và cũng có xu hướng là nguồn hấp thụ tốt nhất. Canxi không được hấp thụ tốt từ thực phẩm và thực phẩm tăng cường. 

Đậu nành cũng là một nguồn cung cấp canxi tuyệt vời. 

Màu xanh đậm của các loại rau lá như cải xoăn, rau bina, và rau cải thìa đều là những nguồn dồi dào canxi.