Bổ sung vitamin và khoáng chất cho trẻ đầy đủ là việc rất quan trọng để bé có thể phát triển toàn diện, tránh gặp phải các vấn đề liên quan đến việc thiếu hụt vi chất trong cơ thể.
Ngoài các nhóm chất dinh dưỡng chính như chất đạm (protein), chất béo, tinh bột, chất xơ thì trẻ cũng rất cần được bổ sung đầy đủ các loại vitamin và khoáng chất để phát triển trí tuệ cũng như thể chất toàn diện. Nếu không bổ sung vitamin và khoáng chất cho trẻ đủ sẽ có nguy cơ trẻ chậm phát triển, suy giảm hệ miễn dịch và gặp nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn khác.
VÌ SAO CẦN BỔ SUNG VITAMIN VÀ KHOÁNG CHẤT CHO TRẺ?
Bình thường, trẻ được bú sữa và ăn uống đầy đủ chất từ các loại thực phẩm đa dạng sẽ không bị thiếu vitamin và khoáng chất Các chất dinh dưỡng đều có những vai trò riêng biệt, góp phần vào sự phát triển toàn diện của trẻ, giúp hệ miễn dịch có khả năng phòng chống bệnh tật, bảo vệ cơ thể khỏi sự tấn công của vi khuẩn, virus.
Nhu cầu về vitamin và khoáng chất sẽ thay đổi tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính, cân nặng, mức độ vận động và tốc độ tăng trưởng. Do đó, việc bổ sung vitamin và khoáng chất cho trẻ như thế nào là hợp lý, đầy đủ là điều rất quan trọng.
Các vitamin cần thiết cho trẻ bao gồm:
Vitamin A
Vitamin nhóm B
Vitamin C
Vitamin D
Vitamin E
Vitamin K
Folate (axit folic)
Một số khoáng chất thiết yếu đối với trẻ là:
Sắt
Kẽm
Canxi
I ốt
TRẺ THIẾU VITAMIN VÀ KHOÁNG CHẤT CÓ THỂ GẶP PHẢI NHỮNG VẤN ĐỀ GÌ?
Sự thiếu hụt bất kỳ vitamin hay khoáng chất cụ thể nào ở trẻ cũng đều gây ra một vấn đề sức khỏe liên quan.
1.TRẺ BỊ THIẾU VITAMIN
Những vấn đề sức khỏe hoặc bệnh lý trẻ có khả năng mắc phải khi thiếu vitamin là:
Thiếu vitamin A: có nguy cơ mắc phải các bệnh về mắt, nhiễm khuẩn đường hô hấp và tiêu hóa.
Thiếu vitamin B1: dễ bị sưng phù nề, suy tim, viêm các dây thần kinh.
Thiếu vitamin B12: dẫn đến một dạng thiếu máu đặc biệt.
Thiếu vitamin C: tăng nguy cơ bị xuất huyết dưới da, xuất huyết niêm mạc, suy giảm sức đề kháng, dễ bị nhiễm trùng.
Thiếu vitamin K: dễ bị xuất huyết, nhất là xuất huyết não, xuất huyết màng não.
Thiếu vitamin D và canxi: có nguy cơ bị còi xương, chậm phát triển thể chất.
2.THIẾU KHOÁNG CHẤT
Tình trạng thiếu khoáng chất ở trẻ nhỏ có thể gây ra một số vấn đề sau:
Thiếu canxi: dễ dẫn đến bệnh còi xương, tiền loãng xương và loãng xương.
Thiếu sắt: có nguy cơ cao bị thiếu máu do thiếu sắt, gây mệt mỏi, mất tập trung và khiến làn da nhợt nhạt, xanh xao. Trẻ nhỏ bị thiếu máu do thiếu sắt có thể bị ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển não bộ.
Thiếu kẽm: làm chậm quá trình phát triển não bộ của trẻ nhỏ.
Sự đa dạng nguồn thực phẩm trong chế độ ăn uống sẽ giúp trẻ nhận được nhiều loại vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Một số trường hợp trẻ bị thiếu chất do nhiều lý do tác động, chẳng hạn như biếng ăn, dị ứng, không dung nạp một số thực phẩm… có thể cần bổ sung vitamin và khoáng chất qua các sản phẩm thực phẩm chức năng phù hợp.
BỔ SUNG VITAMIN VÀ KHOÁNG CHẤT CHO TRẺ NHƯ THẾ NÀO LÀ ĐÚNG?
Trẻ nhỏ từ 6 tháng đến 5 tuổi được khuyến cáo là nên bổ sung đầy đủ vitamin và khoáng chất mỗi ngày. Để biết cụ thể trẻ 1 tuổi cần bổ sung những gì, trẻ 2-3 tuổi cần bổ sung gì, trẻ ở mỗi độ tuổi bổ sung gì thì cha mẹ nên trao đổi chi tiết với bác sĩ nhi khoa để theo dõi sự phát triển của trẻ định kỳ cũng như làm các xét nghiệm, kiểm tra nếu cần thiết nếu biết trẻ có đang thiếu hụt chất dinh dưỡng nào không.
1.CHẾ ĐỘ ĂN
Bổ sung vitamin và khoáng chất cho trẻ nhỏ bằng các nguồn thực phẩm tươi sạch, nguyên chất là cách tốt nhất cho cơ thể. Bạn nên cho trẻ ăn nhiều loại thực phẩm, đa dạng cung cấp nguồn dưỡng chất thay vì suy nghĩ cho trẻ ăn nhiều thức ăn hơn. Hiện nay, số lượng trẻ em bị thừa cân, béo phì đã tăng gấp đôi so với 20 năm trước. Do đó, hãy đảm bảo khẩu phần ăn vừa phải cho trẻ nhưng đa dạng hóa nguồn thực phẩm mỗi ngày.
Để con nhận được đủ vitamin và khoáng chất cần thiết, hãy cố gắng ăn nhiều loại thực phẩm từ 5 nhóm sau:
Rau củ quả và các loại đậu
Trái cây
Ngũ cốc và thực phẩm nguyên hạt
Thực phẩm cung cấp protein, bao gồm thịt hoặc các thực phẩm thay thế thịt
Sữa và các sản phẩm làm từ sữa
Ví dụ, một số nguồn cung cấp nhiều mỗi loại vitamin hay khoáng chất mà bạn cần đưa vào thực đơn của trẻ bao gồm:
Vitamin A: có nhiều trong các loại rau lá xanh (như cải bó xôi, cải xoăn), trái cây họ cam, rau củ như cà rốt, bí đỏ, khoai lang, quả mơ, các loại cá béo (cá hồi, cá ngừ), trứng, gan, bơ và sữa nguyên kem.
Vitamin B1: có trong các thực phẩm nguyên cám, thịt, cá, chiết xuất nấm men.
Vitamin B2: có nhiều trong các loại nấm, hạt hạnh nhân, ngũ cốc ăn sáng, thịt, trứng, sữa, sữa chua, phô mai, các sản phẩm từ sữa…
Vitamin B3: tìm thấy trong các loại đậu, đậu phộng, thịt nạc, thịt gà, cá,chiết xuất nấm men.
Vitamin B6: hiện diện trong các loại rau củ, đậu nành, trái cây, các loại hạt, thực phẩm nguyên cám, thịt nạc và cá.
Vitamin B12: có mặt trong thịt, cá, trứng, ngũ cốc ăn sáng, sữa và các sản phẩm bổ sung từ sữa có bổ sung thêm vitamin B12.
Vitamin C: có trong các loại rau củ (nhất là bông cải xanh, khoai tây, ớt chuông), trái cây đặc biệt là các loại trái cây họ cam, ổi, quả mọng, xoài, kiwi.
Vitamin D: cơ thể tổng hợp vitamin D chủ yếu khi tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời qua da. Vitamin D cũng có một lượng nhỏ trong các loại nấm trồng ngoài trời hoặc dưới ánh sáng mặt trời (tia UV), các loại cá béo, dầu gan cá, lòng đỏ trứng, bơ sữa, bơ thực vật.
Vitamin E: có nhiều trong dầu hướng dương, các loại hạt, trứng gà, mầm ngũ cốc, bơ thực vật chứa nhiều chất béo chưa bão hòa.
Vitamin K: có trong các loại rau lá xanh, đậu xanh, trứng, phô mai.
Folate (axit folic): tìm thấy nhiều trong rau lá xanh, các loại đậu, gan, thực phẩm nguyên cám…
Canxi: có mặt trong các loại rau lá xanh, cá ăn được xương như cá mòi, đậu hũ, sữa, các sản phẩm từ sữa như phô mai, sữa chua…
I ốt: bổ sung qua các loại rau trồng trên vùng đất giàu i ốt, hải sản, rong biển, muối i ốt.
Sắt:: có nhiều trong các loại đậu khô, thịt, gan, thịt gà, hải sản, lòng đỏ trứng, ngũ cốc bổ sung thêm chất sắt.
Kẽm: có trong các loại đậu, hạt, hạnh nhân, thực phẩm nguyên cám, thịt, gà, hải sản, đậu hũ, sữa, sữa chua…
2.BỔ SUNG VITAMIN VÀ KHOÁNG CHẤT CHO TRẺ BẰNG THỰC PHẨM CHỨC NĂNG
Một số trường hợp cha mẹ sẽ cần cho trẻ sử dụng thực phẩm bổ sung, thực phẩm chức năng để cung cấp đủ lượng vitamin và khoáng chất cần thiết theo lượng khuyến cáo tiêu thụ hằng ngày. Để đảm bảo an toàn, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho bé dùng thực phẩm bổ sung nếu:
Trẻ không có chế độ ăn cân bằng dưỡng chất, không thường xuyên ăn các món được chế biến từ thực phẩm tươi, nguyên chất.
Trẻ biếng ăn, kén ăn, không chịu ăn nhiều loại thực phẩm khác nhau.
Trẻ bị mắc các bệnh mạn tính như hen suyễn, có vấn đề tiêu hóa, đang dùng thuốc điều trị bệnh.
Trẻ em ăn nhiều thức ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn.
Trẻ có chế độ ăn chay, chế độ ăn không uống sữa hoặc các chế độ ăn kiêng khác.
Trẻ uống nhiều nước ngọt có gas có thể làm mất vitamin và khoáng chất.
BỔ SUNG VITAMIN VÀ KHOÁNG CHẤT CHO TRẺ: CẦN LƯU Ý NHỮNG GÌ?
1.LƯU Ý KHI DÙNG SẢN PHẨM THỰC PHẨM BỔ SUNG
Theo khuyến cáo từ viện dinh dưỡng quốc gia, trẻ có sức khỏe, thể trạng bình thường, được bú sữa và ăn uống đủ chất sẽ không có nguy cơ bị thiếu vitamin và khoáng chất. Chỉ có một số trường hợp như trẻ sinh non, sinh đôi, trẻ lớn nhanh quá, chất lượng ăn không đảm bảo, trẻ suy dinh dưỡng, rối loạn hấp thu, mắc một số bệnh lý về gan, mật… thì sẽ dễ thiếu vi chất và cần dùng đến thực phẩm bổ sung.
Tuy nhiên, việc bổ sung vitamin và khoáng chất cho trẻ bằng các sản phẩm này cần hết sức thận trọng:
Cha mẹ chỉ dùng thực phẩm bổ sung cho trẻ khi có chỉ định và có sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa, chuyên gia dinh dưỡng.
Không thay thế cho thực phẩm tươi, nguyên chất trong chế độ ăn uống.
Tiếp nhận, tìm hiểu thông tin có chọn lọc để đưa ra sản phẩm tốt nhất cho trẻ.
Bổ sung với liều lượng vừa đủ, thường là thấp hơn nhu cầu hằng ngày trừ các trường hợp trẻ mắc bệnh thiếu một vitamin hay khoáng chất cụ thể nào có thể dùng liều cao hơn bác sĩ chỉ định.
Dùng đúng theo chỉ định cho trẻ ở từng độ tuổi, không dùng quá liều để tránh gây những biến chứng nguy hiểm.
Lựa chọn sản phẩm bổ sung đầy đủ các chất mà trẻ dễ bị thiếu hụt như vitamin A, vitamin nhóm B, vitamin C, vitamin D, i ốt hoặc những bộ đôi thường được bổ sung cùng nhau để trợ giúp hấp thu tốt hơn như vitamin C và kẽm, vitamin D và canxi, sắt đi cùng với axit folic, mangan giúp chuyển hóa các vitamin như B1, E.
Lựa chọn các sản phẩm bổ sung vitamin và khoáng chất được sản xuất dành riêng cho trẻ em để đảm bảo không vượt quá hàm lượng theo nhu cầu dinh dưỡng hằng ngày, không gây ra những ảnh hưởng xấu khác.
Quan sát sản phẩm và đánh giá các yếu tố cảm quan (màu sắc, xuất xứ, bao bì sản phẩm) để đảm bảo chất lượng sản phẩm còn dùng cho con.
2.CHÚ Ý ĐẾN CÁC DẤU HIỆU THỪA VI CHẤT DINH DƯỠNG
Cơ thể cần vitamin và khoáng chất để phát triển nhưng chỉ cần với một lượng nhỏ, nên các chất này còn được gọi là vi chất dinh dưỡng. Nếu bổ sung quá nhiều dẫn đến dư thừa vitamin, khoáng chất sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng. Ví dụ:
Thừa vitamin A gây ngộ độc, ảnh hưởng đến sự phát triển xương, rối loạn thần kinh hoặc thừa vitamin B6 dẫn đến giảm trí nhớ.
Bổ sung quá nhiều vitamin D có thể dẫn tới mệt mỏi, sụt cân, mất nước, tăng huyết áp.
Thừa khoáng chất như kẽm có thể gây ảnh hưởng đến sự hấp thu sắt.
Khi bổ sung liều lượng lớn vitamin và khoáng chất, trẻ có thể biểu hiện một số dấu hiệu như đau bụng, đi ngoài phân lỏng. Ngoài ra, nếu muốn dùng sản phẩm thực phẩm bổ sung cho trẻ đang uống thuốc điều trị bệnh khác thì cha mẹ cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng để tránh xảy ra tình trạng tương tác thuốc. Hãy để xa các sản phẩm bổ sung như kẹo nhai khỏi tầm tay trẻ em vì chúng có thể lấy ăn nhiều hơn mức cần thiết.
