Protein được xem là chất căn bản của sự sống, đảm nhiệm nhiều chức năng/ vai trò quan trọng trong cơ thể. Để biết protein là gì, chức năng của protein đối với cơ thể ra sao, bổ sung protein thế nào cho đúng… Hãy cùng Hadu tìm hiểu qua bài viết dưới đây!
1.PROTEIN LÀ GÌ? VAI TRÒ CỦA PROTEIN ĐỐI VỚI CƠ THỂ
Protein là những đại phân tử, cấu tạo từ một hoặc nhiều mạch acid amin liên kết với nhau bằng liên kết peptid. Trình tự các chuỗi acid amin khác nhau sẽ tạo ra các loại protein khác nhau, trong tự nhiên hiện có khoảng hơn 20 loại acid amin trong đó có 9 loại thiết yếu cơ thể con người bắt buộc phải hấp thu từ nguồn thực phẩm bên ngoài.
Protein được hình thành bởi sự gắn kết của các chuỗi acid amin nên sau khi được tạo ra, protein chỉ tồn tại trong khoảng thời gian nhất định, khi liên kết giữa các acid amin bị phá hủy thì protein cũng bị thoái hóa.
Protein là thành phần cấu trúc, chiếm đến 50% tổng khối lượng thô của tế bào, có vai trò duy trì, tái tạo cơ thể nên việc bổ sung protein hằng ngày là vô cùng cần thiết. Một số tình trạng sức khỏe thường gặp do thiếu hụt protein như: suy dinh dưỡng, sức đề kháng giảm hay ốm đau, chậm lớn, người gầy ốm…
Một số vai trò của protein đối với sự sống của cơ thể như sau:
PROTEIN CẤU TẠO KHUNG TẾ BÀO, DUY TRÌ VÀ PHÁT TRIỂN CƠ THỂ
Protein là thành phần cấu trúc tạo nên khung tế bào, tham gia vào mọi quá trình bên trong tế bào. Trong khi đó, sinh vật được cấu tạo bởi vô số tế bào, ngoài ra protein cũng có mặt trong chất gian bào, nhân tế bào với duy trì và phát triển mô.
Protein tham gia vào quá trình phát triển của cơ thể từ việc cấu tạo hình thành cơ, đổi mới phát triển, phân chia tế bào. Hơn nữa, protein còn là xúc tác cho các phản ứng sinh hóa và trao đổi chất trong cơ thể.
PROTEIN THAM GIA VẬN CHUYỂN OXY VÀ CHẤT DINH DƯỠNG
Một số chất dinh dưỡng như glucose, cholesterol, oxy, vitamin và khoáng chất ra vào tế bào thuận lợi theo dòng máu là nhờ protein.
Các chất cụ thể sẽ chỉ liên kết được với mỗi phân tử protein đặc hiệu. Cụ thể như nếu một protein có vai trò vận chuyển glucose thì không thể nhận thêm nhiệm vụ vận chuyển cholesterol.
PROTEIN GIÚP TĂNG TRƯỞNG VÀ DUY TRÌ CÁC MÔ
Vai trò của protein là thực hiện chức năng tăng trưởng và duy trì các mô. Khi cơ thể ở trạng thái bình thường sẽ hoạt động theo cách phá vỡ lượng protein nhất định nhằm mục đích xây dựng và sửa chữa các mô.
Nhu cầu protein trong cơ thể ở trạng thái thay đổi liên tục, sẽ tăng cao khi nhu cầu sử dụng protein cao hơn mức bình thường. Trường hợp này sẽ thường thấy ở các đối tượng như: vận động viên, người lớn tuổi, người mắc bệnh, sau phẫu thuật, phụ nữ mang thai và cho con bú…
PROTEIN HỖ TRỢ TRUYỀN TÍN HIỆU GIỮA CÁC TẾ BÀO
Vai trò của protein là kích thích tố, hỗ trợ giao tiếp giữa các tế bào, gắn kết các mô với cơ quan. Cụ thể các mô, các tuyến nội tiết tạo ra hormone rồi vận chuyển theo đường máu đến mô, các cơ quan đích. Khi này, hormone sẽ liên kết với thụ thể protein trên bề mặt tế bào.
TẠO PHẢN ỨNG SINH HÓA
Vai trò của protein là tạo ra các enzyme cùng tham gia hỗ trợ rất nhiều phản ứng sinh hóa diễn ra bên trong cũng như bên ngoài tế bào. Cấu trúc của enzyme cùng các phân tử khác bên trong tế bào đóng vai trò là chất xúc tác cho những phản ứng cần thiết giúp quá trình trao đổi chất được thuận lợi.
Một số enzyme như lactase, sucrase,... sẽ có vai trò hoạt động bên ngoài tế bào nhằm thúc đẩy các phân tử khác như vitamin, khoáng chất để phản ứng được diễn ra.
DUY TRÌ ĐỘ pH
Vai trò của protein cũng vô cùng quan trọng trong việc duy trì nồng độ pH trong cơ thể. Bởi độ pH giúp cân bằng lượng axit và bazo mà protein lại đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều chỉnh nồng độ axit và bazo trong máu cùng các chất dịch khác trong cơ thể.
Nồng độ pH cũng chịu sự tác động của một số protein. Cụ thể như phân tử protein hemoglobin sẽ liên kết với axit giúp duy trì nồng độ pH ở mức bình thường trong máu người.
TĂNG CƯỜNG HỆ MIỄN DỊCH
Các globulin miễn dịch là các kháng thể sẽ do protein đóng vai trò chống lại nhiễm trùng. Kháng thể protein trong máu sẽ giúp cơ thể tránh khỏi những tác nhân gây hại như vi khuẩn và virus.
Khi có những yếu tố khác lạ xâm nhập vào tế bào, khi này kháng thể protein sẽ giúp tiêu diệt những yếu tố khác lạ đó. Nếu không có sự có mặt của các kháng thể thì virus vi khuẩn sẽ có môi trường thuận lợi để nhân lên và gây ra những mầm bệnh nhiễm trùng.
Các kháng thể khi đã chống lại được một loại virus cũng như vi khuẩn cụ thể thì chức năng ghi nhớ ở các tế bào sẽ được kích hoạt. Bởi vậy khi có một tác nhân gây bệnh cũ xâm nhập vào cơ thể, các kháng thể sẽ phản ứng nhanh hơn để chống lại tác nhân này và được gọi là khả năng miễn dịch.
GIÚP CƠ THỂ LUÔN TRÀN ĐẦY NĂNG LƯỢNG
Một trong những vai trò của protein là cung cấp năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên, protein còn tham gia vào rất nhiều hoạt động, chức năng khác trên khắp cơ thể nên nguồn năng lượng mà protein tạo ra được cơ thể sử dụng sau cùng.
Như chúng ta có thể thấy khi cung cấp protein cần thiết cho cơ thể sẽ cảm thấy khỏe mạnh và nhiều năng lượng hơn. Cơ thể sẽ mệt mỏi, uể oải nếu như thiếu đi dưỡng chất này.
2.NGUỒN THỰC PHẨM NÀO CUNG CẤP PROTEIN?
Thịt gia cầm và trứng
Thịt ức gà không da hoặc gà tây cốt lết có chứa hàm lượng protein rất lớn, một khẩu phần ăn 3 ounces ức gà nướng cung cấp đến 25g protein.
Một quả trứng lớn cung cấp cho cơ thể khoảng 6g protein, chế độ ăn 1 quả trứng hằng ngày đã được nhiều người áp dụng vì cung cấp đều đặn protein mà không làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Nguồn protein từ thịt gia cầm và trứng rất dồi dào, tuy nhiên nên hạn chế hấp thu nếu bạn có nồng độ cholesterol cao, mắc bệnh tim mạch hoặc tiểu đường.
Hải sản
Hải sản không những giàu protein mà hàm lượng chất béo bão hòa thấp vô cùng phong phú, nhất là omega 3.
Sữa và chế phẩm từ sữa
Các thực phẩm chế biến từ sữa có hàm lượng protein rất lớn, có vai trò phát triển cơ bắp, hạ huyết áp, giảm nguy cơ mắc tiểu đường. Hàm lượng protein có trong sữa gầy và sữa béo là khác nhau, trong đó sữa béo chứa lượng protein cao với khoảng 18-20g cho mỗi ly sữa uống thông thường.
Dù chứa nhiều protein nhưng sữa không phù hợp với một số đối tượng không dung nạp lactose, trong đó có người cao tuổi.
