Do có nhiều vai trò quan trọng, không thể thiếu đối với cơ thể nên khi trẻ thiếu sắt và kẽm sẽ ảnh hưởng không nhỏ đối với sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ.
1.NGUYÊN NHÂN KHIẾN TRẺ THIẾU KẼM, SẮT
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng thiếu kẽm và sắt là do lượng kẽm và sắt dự trữ 3, 4 tuần cuối thai kỳ từ mẹ sang con chỉ đủ dùng trong 4 tháng đầu đời với điều kiện mẹ sinh đủ ngày đủ tháng và bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng trong quá trình mang thai.
Lượng sắt trong sữa mẹ khá thấp, 1 lít sữa mẹ chỉ chứa 0.35mg sắt còn kẽm thì tốt hơn một chút là 2-3mg kẽm. Tuy nhiên, sau 3 tháng lượng kẽm trong sữa mẹ chỉ còn 0.9mg/lít. Với lượng sắt, kẽm như vậy trẻ phải dùng từ 17 đến 20 lít mỗi ngày.
Ngoài ra tỷ lệ hấp thu sắt kẽm từ thức ăn khá thấp chỉ từ 5-15%, kẽm từ 10-30% và các vi chất chủ yếu có trong đạm động vật như trứng, thịt bò, ghẹ, hàu… Trong khi bắt đầu ăn dặm, trẻ tập ăn với tinh bột trước và tập ăn các chất đạm sau với lượng nhỏ, dẫn đến trẻ thiếu nhiều vi chất điển hình là sắt và kẽm.
Hơn nữa, trẻ em dễ bị nhiễm giun sán, rối loạn tiêu hóa thường xuyên gây giảm hấp thu kẽm, sắt. Chính vì vậy, sau 6 tháng, tỷ lệ thiếu sắt và kẽm ở trẻ tăng rất cao.
Sắt là thành phần cấu tạo nên hemoglobin trong hồng cầu, giúp vận chuyển oxy từ phổi đến các cơ quan trong cơ thể đồng thời vận chuyển carbon dioxide từ các mô trở lại phổi. Sắt cũng là thành phần cấu tạo myoglobin, một loại protein có chức năng dự trữ, cung cấp oxy cho cơ bắp làm việc. Bên cạnh đó, sắt có vai trò quan trọng trong hệ miễn dịch do tham gia cấu tạo nhiều enzyme hệ miễn dịch.
Lượng kẽm trong cơ thể khoảng 2-3g, phân phối nhiều ở tinh hoàn, sau đó là tóc, xương, gan, thận… Tuy chỉ chiếm vài phần triệu trọng lượng cơ thể nhưng lại chiếm vai trò vô cùng quan trọng. Kẽm tham gia vào thành phần cấu tạo của hàng loạt các enzyme, là chất xúc tác không thể thiếu trong quá trình nhân bản ADN. Do đó kẽm đặc biệt quan trọng trong phát triển chiều cao, cân nặng của trẻ. Kẽm giúp tạo hệ miễn dịch khỏe mạnh thông qua sự kích thích phát triển các tế bào lympho B. Kẽm cũng là khoáng chất rất cần thiết cho sự phát triển vùng trung tâm bộ nhớ ở não. Ngoài ra, kẽm còn giúp chuyển hóa, hấp thu nhiều yếu tố vi lượng khác như: đồng, mangan, magie…
2.TỪ 6 THÁNG TUỔI CẦN BỔ SUNG SẮT VÀ KẼM
Trẻ sau 6 tháng nhu cầu vi chất dinh dưỡng đặc biệt là kẽm và sắt tăng lên rất cao, nhu cầu này tăng lên gấp rưỡi, thậm chí gấp đôi, kẽm và sắt từ cùng một nguồn thực phẩm, chính vì thế trẻ em thiếu kẽm thường đi đôi với thiếu sắt và ngược lại.
Trong khi đó vai trò quan trọng của kẽm và sắt được nêu rõ: Vi chất dinh dưỡng, thường được gọi là vitamin và khoáng chất, rất cần thiết cho sự phát triển lành mạnh, ngăn ngừa bệnh tật. Ngoại trừ vitamin D, các vi chất dinh dưỡng không được tạo ra trong cơ thể, vì vậy cần phải bổ sung từ chế độ ăn uống.
Trong số các vi chất này có sắt và kẽm. Sắt rất quan trọng cho sự phát triển vận động và nhận thức của trẻ em. Thiếu sắt ở trẻ tiến triển chậm và ít gây ra các triệu chứng cấp tính. Nhưng khi sự thiếu hụt trầm trọng hơn, trẻ trở nên xanh xao và yếu ớt, ăn ít và dễ mệt mỏi.
Trẻ tăng cân kém, thường xuyên bị nhiễm trùng đường hô hấp và đường ruột, có thể mắc phải bệnh pica (chứng ăn bậy: nhai giấy, cắn khăn, cắn gỗ…). Tuy nhiên đáng lo ngại nhất là sự kém phát triển về hành vi, nhận thức và kỹ năng vận động, tâm lý.
Do vậy, phòng ngừa thiếu sắt giúp nâng cao khả năng học tập và phát triển nhận thức ở trẻ.
Kẽm thúc đẩy các chức năng miễn dịch và giúp con người chống lại các bệnh truyền nhiễm bao gồm tiêu chảy, viêm phổi và sốt rét. Cung cấp chất bổ sung kẽm làm giảm tiêu chảy ở trẻ em và nhiễm trùng đường hô hấp, giảm số ca tử vong do mọi nguyên nhân, đồng thời giúp tăng cường chức năng tiêu hóa, giúp trẻ ăn ngon miệng và hạn chế tình trạng biếng ăn.
3.MỘT SỐ THỰC PHẨM THÔNG DỤNG GIÀU KẼM
Mặc dù chỉ cần một lượng nhỏ vi chất dinh dưỡng, nhưng chế độ ăn hằng ngày lại không đủ. Thiếu hụt vi chất dinh dưỡng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Do vậy nhiều quốc gia trên thế giới và ngành dinh dưỡng khuyến nghị bổ sung trực tiếp kẽm và sắt cho trẻ bằng đường uống là hữu hiệu nhất.
Cung cấp, bổ sung kẽm cho trẻ dưới 5 tuổi là biện pháp can thiệp hiệu quả. Điều quan trọng ngay bây giờ là bắt đầu bổ sung dinh dưỡng chứa kẽm và sắt, vitamin C đầy đủ phát triển tốt nhất.
