Muốn con khỏe mạnh, lớn nhanh, nhiều cha mẹ vội vã sốt ruột tìm mọi cách thúc ép trẻ ăn uống. Tuy nhiên điều này vô tình khiến trẻ sợ ăn, lâu dần dẫn tới biếng ăn, chậm lớn, thấp bé nhẹ cân.
Cơ thể chỉ cần một lượng rất nhỏ nhưng thiếu vi chất dinh dưỡng gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe. Con người lại không tự cảm nhận được sự thiếu hụt này nên thiếu vi chất dinh dưỡng còn có tên gọi là “nạn đói tiềm ẩn”. Theo đó thiếu vi chất dinh dưỡng dẫn đến nhiều hậu quả nặng nề cho sự phát triển toàn diện của trẻ, giảm kết quả học tập ở trẻ em, giảm năng suất lao động ở người trưởng thành.
Thiếu vitamin A gây mù do khô loét giác mạc, tăng nguy cơ tử vong, kìm hãm sự phát triển thể lực, trí tuệ. Thiếu sắt dễ làm thiếu máu dinh dưỡng, làm giảm khả năng lao động, khả năng học tập và nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng, biến cố sản khoa. Thiếu i ốt dẫn đến bệnh đần độn, kém phát triển trí tuệ, suy dinh dưỡng, bướu cổ. Thiếu vitamin D gây còi xương, thấp còi, chậm tăng trưởng và gây loãng xương khi lớn tuổi…
Có nhiều vi chất dinh dưỡng cơ thể không tự tổng hợp được mà phải do thức ăn cung cấp hằng ngày. Thói quen lựa chọn thực phẩm chưa hợp lý nên các bữa ăn của gia đình Việt vẫn chưa thực sự cung cấp đủ chất dinh dưỡng.
Để một bữa ăn có thể cung cấp đủ vi chất dinh dưỡng cần thiết, bà nội trợ cần chú ý phối hợp 15-20 loại thức ăn một ngày, đầy đủ cả 4 nhóm đạm, tinh bột, vitamin và khoáng chất, chất béo. Một bữa cần đảm bảo 5 món: cơm, canh, món mặn, rau và tráng miệng.
Sau đây là những sai lầm hay gặp của cha mẹ khi chế biến bữa ăn khiến trẻ thiếu vi chất dinh dưỡng
CHO CON ĂN ÍT RAU
Sai lầm lớn nhất trong nấu cho trẻ mà cha mẹ hay mắc phải là cho con ăn ít rau và rau thường chọn các loại rau củ như: củ cải, su hào. Tuy nhiên với trẻ, rau được chia làm 2 nhóm: rau lá màu xanh đậm, củ màu vàng - chúng có giá trị dinh dưỡng đặc biệt là vi chất dinh dưỡng hơn rất nhiều so với nhóm rau củ bình thường.
Lấy ví dụ, su hào, củ cải thì ít vi chất hơn nhiều so với rau muống, rau ngót, đặc biệt là rau ngót giàu vitamin C. Các mẹ nên lưu ý là lượng vitamin C trong rau, quả không đồng hành với vị chua của rau, quả. Rau rất ngọt nhưng lại giàu vitamin C, quả chanh rất chua nhưng lại không nhiều C bằng quả bưởi.
LUÔN MUỐN CON ĂN 1 BÁT TO
Có một thực tế là các bà mẹ quá chú ý đến khối lượng trẻ ăn được thay vì chất lượng. Họ thường mong con ăn một thể tích khá nhiều, phải ăn một bát to, bát đầy, đĩa to mà không bao giờ tìm hiểu thể tích dạ dày của con mình được bao nhiêu, cũng không quan tâm đến độ đậm của bữa ăn, hàm lượng chất béo trong khẩu phần của trẻ.
Theo nhu cầu khuyến nghị trẻ dưới 3 tuổi, tốc độ não phát triển rất nhanh nên phần trăm năng lượng do chất béo cung cấp thường là 40-50%, thậm chí với trẻ dưới 6 tháng thì có thể lên đến 60% năng lượng do chất béo cung cấp. Vì vậy, với độ đậm 1g chất béo cho 9kcal, thì với 1 thể tích nhỏ nhưng cũng đủ đáp ứng năng lượng cho các cháu phát triển bình thường.
ÁP KHẨU VỊ NGƯỜI LỚN CHO TRẺ
Trong quá trình chế biến đồ ăn cho trẻ, các bà mẹ thường dùng lưỡi của mình khi nêm nếm hay thêm gia vị. Trong khi đó, nhiều người Việt có thói quen ăn mặn, tiêu thụ rất nhiều muối. Vì thế, việc làm này vô tình áp đặt vị giác của mình cho trẻ nên dễ tạo cho trẻ khẩu vị thích ăn mặn. Đây là thói quen không tốt.
Vì thế, khi nấu bà mẹ nên lưu ý phải nêm rất nhạt so với vị giác của mình.
LUÔN CHO TRẺ UỐNG SỮA CÓ ĐƯỜNG
Đây là điều không hợp lý, nhất là với trẻ 2-3 tuổi, gai vị giác rất phát triển. Lý do là khi sử dụng sữa nhiều đường, thường là cho thêm vào, không phải đường tự nhiên, dần dần tạo cho trẻ thích nghi với hàm lượng đường cao, thích vị ngọt.
Cứ như vậy thói quen này tồn tại trong suốt cuộc đời sẽ làm cho bé tiêu thụ các sản phẩm thường có vị ngọt - đi kèm chỉ số đường huyết cao liên quan đến chuyển hóa chất bột đường, dẫn đến bất dung nạp glucose trong máu. Đây là thói quen không tốt để dẫn đến bệnh đái tháo đường sau này.
Lời khuyên: Cha mẹ cần thay đổi thói quen trong nuôi dưỡng trẻ. Trong khẩu phần ăn cần đủ chất béo, không chỉ cung cấp năng lượng mà còn giúp hấp thu vitamin tan trong dầu như E, D, K và các thực phẩm khác. Ngoài ra, đặc biệt để ý vitamin D, nhiều người cứ đi tìm vitamin D này trong thực phẩm mà không biết đây là vi chất dinh dưỡng duy nhất không đến từ thực phẩm mà từ ánh nắng mặt trời, tổng hợp qua da.
Để tránh việc mất các loại vitamin và khoáng chất trong rau củ khi chế biến, cha mẹ chú ý rau và củ, quả tươi nên được dùng trong ngày. Nếu không dùng trong ngày nên bảo quản nơi thoáng mát hoặc để trong tủ lạnh. Chỉ thái rau, củ sau khi rửa sạch và ngay trước khi nấu, không nên nấu rau củ trong thời gian dài.
