Nhịn ăn gián đoạn là một trong những phương pháp giảm cân được nhiều người lựa chọn hiện nay. Tuy nhiên việc ăn không đúng bữa, nhịn ăn có thể làm tăng nguy cơ mắc sỏi túi mật.
1.NHỊN ĂN GIÁN ĐOẠN LÀ GÌ?
Nhịn ăn gián đoạn là một trong những biện pháp giảm cân bằng cách nhịn ăn phổ biến nhất hiện nay. Theo phương pháp này, cơ thể chỉ được ăn trong một thời gian cụ thể. Sau khoảng thời gian này, cơ thể không được nạp bất kỳ đồ ăn nào ngoài nước uống, cà phê không đường hoặc trà. Việc nhịn ăn giúp cơ thể tăng cường đốt cháy các chất béo.
Thông qua việc giới hạn thời gian nạp dinh dưỡng cho cơ thể, lượng calo nạp vào sẽ giảm đi một cách tự nhiên. Bên cạnh đó cũng giúp thúc đẩy quá trình đốt cháy mỡ thừa.
Hiện nay có nhiều cách nhịn ăn khác nhau như:
- Nhịn ăn cách ngày: áp dụng chế độ ăn và nhịn ăn cách ngày.
- Nhịn ăn nhiều ngày: thông thường là ăn 5 ngày và nhịn ăn 2 ngày.
- Nhịn ăn giới hạn thời gian: 16/8, 18/6, 20/4…
- Trong đó phổ biến nhất là nhịn giới hạn theo thời gian 16/8. Tức là được phép ăn trong 8 giờ và nhịn 16 tiếng còn lại.
2.CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA NHỊN ĂN GIÁN ĐOẠN
Trong quá trình trao đổi chất, cơ thể hoạt động tích cực để chuyển hóa lượng thực phẩm thành nguồn năng lượng ổn định. Ví dụ, trái cây được phân hủy thành các chất dinh dưỡng vĩ mô và vi lượng, thông qua enzyme tiêu hóa. Carbohydrate như gạo và các loại rau giàu tinh bột được phân hủy thành glucose, hấp thụ vào máu và tạo năng lượng nhanh, với sự trợ giúp của insulin.
Khi tế bào không sử dụng tất cả các glucose từ thực phẩm, nó sẽ được lưu trữ trong gan dưới dạng glycogen. Ở trạng thái dư thừa calo, tất cả năng lượng còn lại sẽ được lưu trữ trong các tế bào mỡ, dưới dạng chất béo.
Giữa các bữa ăn, cơ thể sử dụng glycogen và một số chất béo dự trữ để làm năng lượng. Một khi nguồn dự trữ này cạn kiệt (thường là từ 12-36 giờ sau bữa ăn cuối cùng), cơ thể bắt đầu phân hủy nhiều chất béo hơn để tạo năng lượng.
Việc nhịn ăn gián đoạn cuối cùng khiến cơ thể trải qua tình trạng ketosis và chuyển hóa sang phân hủy chất béo, sử dụng axit béo dự trữ thay vì glycogen để tạo năng lượng.
3.LỢI ÍCH CỦA VIỆC NHỊN ĂN GIÁN ĐOẠN
Một số nghiên cứu cho thấy việc nhịn ăn gián đoạn có thể giúp giảm cân, cải thiện trí nhớ và hoạt động tinh thần, sức khỏe tim mạch, bệnh tiểu đường tuýp 2. Đây cũng là phương pháp hỗ trợ điều trị ung thư.
Dù phần lớn nghiên cứu đến nay thực hiện trên động vật, dữ liệu lâm sàng mới cho thấy kết quả đầy hứa hẹn, đặc biệt liên quan đến khả năng giúp giảm cân và cải thiện một số triệu chứng mãn tính như tiểu đường và tim mạch.
Nhịn ăn gián đoạn cũng giúp cải thiện tình trạng kháng insulin, ổn định lượng đường trong máu. Kết quả của một phân tích vào năm 2018 cho thấy bệnh tiểu đường loại 2 của 3 bệnh nhân đã thuyên giảm và được phép ngừng sử dụng insulin sau một thời gian nhịn ăn gián đoạn.
Nhịn ăn gián đoạn có thể giúp giảm cholesterol xấu (LDL), giảm mức chất béo trung tính ở cả người khỏe mạnh và người bị thừa cân. Phương pháp tăng cường sức khỏe tim mạch, ngăn ngừa bệnh tim, giúp phục hồi sau cơn đau tim.
Việc giảm calo, điều chỉnh trao đổi chất do nhịn ăn gián đoạn cũng có thể giúp giảm nhịp tim khi nghỉ ngơi, cải thiện sự giãn mạch và lưu lượng máu.
3.NHƯỢC ĐIỂM CỦA NHỊN ĂN GIÁN ĐOẠN
Theo các chuyên gia, nhịn ăn gián đoạn vẫn có thể dẫn đến tăng cân. Nhịn đói sau một thời gian dài có thể khiến một số người ăn uống vô độ sau đó. Việc ăn nhiều calo hơn nhu cầu khiến lượng mỡ tăng lên, ngay cả sau khi chu kỳ nhịn ăn liên tục 12 đến 16 giờ một ngày.
Nhịn ăn trong thời gian dài có thể làm giảm lượng đường huyết, gây ra cảm giác choáng váng, đau đầu, chóng mặt, và buồn nôn.
Các chuyên gia khuyến cáo người mắc bệnh nên cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thử phương pháp nhịn ăn gián đoạn. Người bị tiểu đường tuýp 1 và đang điều trị tiểu đường rất có thể gặp phản ứng không mong muốn khi thực hiện chế độ ăn này.
Việc hạn chế lượng thức ăn dung nạp có thể gây ra tình trạng rối loạn ăn uống. Không đủ calo mỗi ngày phù hợp với nhu cầu bản thân có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng, giảm khả năng miễn dịch và ảnh hưởng đến sức khỏe.
4.VÌ SAO NHỊN ĂN GIÁN ĐOẠN TĂNG NGUY CƠ MẮC SỎI TÚI MẬT?
Túi mật là nơi chứa mật. Mật được gan tiết ra, đưa vào trong túi mật, túi mật sẽ cô đặc dịch mật. Khi cơ thể tiêu thụ thức ăn dịch mật sẽ đẩy dịch mật tiêu hóa thức ăn. Khi cơ thể không tiêu thụ thức ăn, dịch mật sẽ không được đẩy xuống mà tiếp tục cô đặc. Lâu dần tạo nên các buồng sỏi, ngày qua ngày sẽ tăng nguy cơ hình thành sỏi mật. Bên cạnh đó có thể thấy với các bệnh nhân nằm hồi sức tích cực khi không được ăn uống hay nhịn ăn, lúc siêu âm ổ bụng thường có buồng túi mật. Do đó, với những người ăn không đúng bữa, nhịn ăn có nguy cơ mắc sỏi túi mật cao hơn. Thực tế, việc nhịn ăn gián đoạn không mang tính chất khoa học. Và hiện tại chưa có khuyến cáo nào chứng minh được hiệu quả của việc ăn gián đoạn. Do vậy cần lựa chọn cẩn thận cách nhịn ăn để giảm cân và cần có sự tư vấn, giám sát của nhân viên y tế.
