Chế độ ăn thuần chay mang lại một số lợi ích cho sức khỏe nhưng nếu ăn hoàn toàn thức ăn từ thực vật có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng và không phù hợp với một số người. Dưới đây là một số điều bạn nên biết về chế độ ăn thuần chay để có sự lựa chọn cho phù hợp.

1.CHẾ ĐỘ ĂN THUẦN CHAY LÀ GÌ?

Chế độ ăn thuần chay hay còn gọi là ăn chay thuần hay còn lại là Vegan là một phong cách ăn uống nghiêm ngặt và hoàn toàn từ chối bất kỳ sản phẩm nào từ động vật. Điều này bao gồm tất cả thịt động vật, tất cả các sản phẩm phát sinh từ động vật như sữa, mật ong, trứng.

Người ăn thuần chay cũng không chỉ dừng lại ở việc loại bỏ thực phẩm từ nguồn động vật mà còn mở rộng tới việc tẩy chay các sản phẩm đã được thử nghiệm trên động vật và  trang sức, trang phục sử dụng nguyên liệu từ động vật. Nhờ việc tuân thủ chặt chẽ những nguyên tắc này, người ăn chay thuần đặt lợi ích động vật và môi trường lên hàng đầu. Họ tin rằng cách tiếp cận này có thể giúp giảm thiểu đau khổ cho động vật, giảm lượng khí thải cho môi trường, và đóng tích cực vào việc bảo vệ hành tinh của chúng ta.

Tuy nhiên cần lưu ý rằng việc ăn chay thuần đòi hỏi tinh thần kiên nhẫn, kiên định và sự kiểm soát trong việc lựa chọn thực phẩm và sản phẩm hằng ngày. Dù vậy, nhiều người đã lựa chọn theo đuổi lối sống này với hy vọng tạo ra một tương lai bền vững cho trái đất và tất cả các loài sinh sống trên đó.

2. LỢI ÍCH CỦA VIỆC ĂN THUẦN CHAY

Chế độ ăn thuần chay không chỉ hỗ trợ giảm cân mà còn mang nhiều lợi ích sức khỏe khác. Nhờ mật độ calo thấp hơn trong thực phẩm thực vật, cơ thể buộc phải đốt mỡ thừa để cung cấp năng lượng. Điều này giúp hầu hết những người chuyển chế độ ăn thuần chay giảm cân đáng kinh ngạc đặc biệt là nếu họ tập trung vào việc ăn toàn thực phẩm thực vật.

Ngoài ra, chế độ ăn thuần chay còn hỗ trợ hạ huyết áp nhờ sự giàu chất chống oxi hóa và các khoáng chất có lợi như kali và nitrat trong rau quả. Nghiên cứu cho thấy người ăn thuần chay có thể cải thiện đáng kể huyết áp so với người ăn thực phẩm động vật.

Lợi ích tiếp theo là giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Chế độ này làm giảm mức cholesterol xấu LDL và cholesterol toàn phần, từ đó bảo vệ sức khỏe tim mạch, và giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đột quỵ và xơ vữa động mạch.

Thực phẩm thực vật cũng hấp thu nhiều chất oxi hóa hơn, bao gồm như anthocyanin, flavonoid, procyanidin và polyphenol. Những chất này có tác dụng giảm cholesterol, giảm viêm, tăng cường năng lực nhận thức và giảm nguy cơ ung thư.

Chế độ ăn thuần chay cũng hỗ trợ sức khỏe đường tiêu hóa nhờ vào ưu điểm giàu chất xơ. Các thực phẩm thực vật thúc đẩy hoạt động tiêu hóa khỏe mạnh, và giúp tránh tình trạng táo bón. Ngoài ra việc tiêu thụ thực phẩm thực vật giúp duy trì cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, tránh những vấn đề như khó tiêu, đầy bụng, tăng cân, viêm nhiễm, mắc bệnh da liễu và khó đi tiêu.

Chế độ ăn thuần chay có khả năng chống viêm nhiễm hiệu quả nhờ vào khả năng kháng viêm của các thực phẩm thực vật. Với hàm lượng chất oxi hóa cao hơn và ít hơn hợp chất gây viêm như dầu tinh chế và chất béo bão hòa, chế độ ăn thuần chay giúp giảm viêm. Tuy nhiên cần hạn chế ăn đường để tối ưu hóa tác dụng chống viêm này.

Đối với những người có vấn đề liên quan đến đường huyết và tiểu đường, chế độ ăn thuần chay cũng đem lại lợi ích với hàm lượng cao chất xơ, rau xanh và các loại tinh bột đường phức hợp chế độ này giúp kiểm soát đường huyết, cải thiện độ nhạy insulin, và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2. Đồng thời, ít chất béo bão hòa trong chế độ này giúp tránh tăng đường huyết. Không chỉ tốt cho sức khỏe cá nhân, chế độ ăn thuần chay còn có lợi cho môi trường và động vật. Với việc tiêu thụ ít nước và tài nguyên hơn cũng như giảm lượng khí thải carbon, chế độ này giúp bảo vệ môi trường. 

3.TÁC HẠI CỦA VIỆC ĂN THUẦN CHAY

Dù ăn chay được biết đến là chế độ ăn tốt cho sức khỏe nhưng các nghiên cứu gần đây đã phô bày một số mặt trái của chế độ ăn thuần chay nghiêm ngặt bao gồm các báo cáo về nguy cơ đột quỵ ảnh hưởng đến não, rụng tóc và sự trầm cảm. Điều này đặt ra câu hỏi về những hạn chế của mô hình ăn uống được cho là lành mạnh này.

• Với những người khỏe mạnh nói chung việc ăn chay hầu như không có hại đối với sức khỏe. Tuy nhiên, vấn đề lại nằm ở chất lượng các loại thực phẩm ví dụ như rau củ quả tốt cho sức khỏe trong khi khoai tây chiên lại không hề có lợi cho cơ thể.
• Chế độ ăn thuần chay đòi hỏi loại trừ thịt, cá, gia cầm, cũng như không ăn động vật và các sản phẩm từ động vật như sữa, trứng, phô mai. Những người ăn chay cũng không sử dụng mật ong. Điều này dẫn đến một số hạn chế của việc không ăn thịt. 
• Việc ăn chay không đúng cách có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu vì nếu ăn chất xơ sẽ dẫn đến tình trạng không cung cấp đủ chất dinh dưỡng.

Ngoài ra cơ thể cần chất dinh dưỡng cần thiết để nuôi não bộ từ các nguồn thực phẩm động vật và nếu thiếu dinh dưỡng thì não sẽ bị lão hóa và gây ra tình trạng mất trí nhớ. 

Cơ thể thiếu protein là một trong những nguyên nhân gây ra khối u tiêu hóa.

• Ngoài ra nếu ăn chay quá sớm có thể ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản.
• Việc ăn chay không đúng cách có thể gây ra tình trạng béo phì: nhiều người lầm tưởng rằng ăn chay sẽ mang lại một vóc dáng đẹp, không còn phải lo tới vấn đề cân nặng, nhưng bạn đã nhầm. Nếu bạn là một người muốn chuyển qua ăn chay để giảm cân bạn nên chú ý đến những loại thực phẩm chứa nhiều tinh bột, đường, và các loại dầu thực vật. Bởi chúng sẽ kích thích vị giác khiến bạn ăn ngon miệng hơn và cân nặng tăng như bình thường.