Thực phẩm chức năng là sản phẩm hiện nay đang được quảng cáo rất nhiều trên thị trường với đa dạng các hình thức và công dụng khác nhau. Do đó, câu hỏi mà nhiều người đặt ra là có nên uống thực phẩm chức năng không và nên sử dụng như thế nào cho đúng cách?

1.THỰC PHẨM CHỨC NĂNG LÀ GÌ?

Thực phẩm chức năng được định nghĩa là những sản phẩm tổng hợp các chất bao gồm vitamin, khoáng chất, acid amin, chiết xuất từ thực vật và động vật. Chúng được bào chế ở dạng viên hoàn, viên nang, cốm, cao lỏng, bột và một số dạng khác với tác dụng bổ sung dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể hoặc giảm đi nguy cơ mắc bệnh.

Mặc dù sản phẩm hình dạng giống với các loại thuốc tây, nhưng TPCN không có mục đích điều trị hoặc ngăn ngừa bệnh. Để được cấp phép lưu hành trên thị trường, TPCN phải công bố được tác dụng hỗ trợ sức khỏe cũng như tính an toàn, hiệu quả và những tác dụng phụ đối với cơ thể người sử dụng.

Sử dụng các loại TPCN không phải lựa chọn đầu tay cho việc bổ sung dinh dưỡng, và thay vào đó bạn nên ưu tiên một chế độ ăn uống đầy đủ với các loại thực phẩm tự nhiên để cơ thể khỏe mạnh.

2.MỘT SỐ LƯU Ý KHI SỬ DỤNG TPCN

Không cần thiết sử dụng khi cơ thể đang khỏe mạnh

Theo các chuyên gia y tế, khi không gặp phải bất kỳ vấn đề nào về sức khỏe thì thuốc hay TPCN không phải là thứ bạn nên sử dụng. Điều này được lý giải là vì TPCN cũng là một loại thuốc nên cũng có một ít tác động tới cơ thể. Đặc biệt đối với những người có bệnh lý nền như tim mạch, béo phì hay đái tháo đường thì cần hết sức thận trọng vì có thể tác động đến tình trạng hiện tại của nó.

Cân nhắc kỹ càng giữa lợi ích và nguy cơ

Trước khi sử dụng bất kỳ loại TPCN nào, bạn nên cân nhắc kỹ càng giữa lợi ích và nguy cơ mang lại cho cơ thể. Hãy lưu ý rằng, dù có uống bất kỳ loại thuốc nào tốt đến mấy cũng thay thế được việc bạn bổ sung nó qua thực phẩm với chế độ ăn hợp lý, khoa học.

Bắt đầu sử dụng với liều lượng thấp

Khi bắt đầu sử dụng TPCN, bạn nên bắt đầu với một liều lượng thấp để cơ thể thích ứng dần đồng thời có tác dụng chậm và từ từ. Ngoài ra, khi bắt đầu với một liều lượng thấp cũng giúp giảm nguy cơ mắc phải hội chứng ruột kích thích.

Đối với các loại vitamin tổng hợp, bạn nên tiếp cận với liều lượng của trẻ em để đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Đặc biệt đối với một số loại TPCN nhập ngoại thì liều lượng khuyên dùng được tính bằng liều của trẻ em để đảm bảo an toàn.

Không sử dụng một thời gian quá dài

Các nhà khoa học đã nghiên cứu và cho rằng, TPCN và các loại thuốc bổ nên được sử dụng với liều lượng thấp nhất trong thời gian ngắn nhất. Nguyên tắc này sẽ đảm bảo người dùng không bị phụ thuộc quá nhiều vào thuốc hoặc trở nên nghiện các loại thuốc bổ. Thay vào đó họ có thể tập trung vào việc thay đổi lối sống, thay đổi chế độ ăn uống và đảm bảo cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.

Giá thành chưa hẳn đồng bộ với chất lượng

Đa số các loại thuốc bổ và TPCN được bán trên thị trường với giá khá cao và được cấp bằng sáng chế. Tuy nhiên, khi trả rất nhiều tiền cho một sản phẩm thuốc bổ sung chưa hẳn đã tốt bằng những sản phẩm rẻ hơn nhưng có hoạt chất tương tự.

Đọc kỹ hướng dẫn khi mua hàng

Khi xem xét bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm nào, bạn cần đọc kỹ bao bì và hướng dẫn sử dụng. Nhà sản xuất sẽ hướng dẫn rất kỹ về các khuyến cáo khi sử dụng như thuốc có thể được sử dụng cho bệnh nhân tim mạch, tiểu đường, phụ nữ mang thai hoặc cho trẻ em không.

Ngoài ra cần đảm bảo thành phần của TPCN không có chứa:

• Phthalate
• Màu, hương liệu, đường và chất làm ngọt nhân tạo
• Gluten, hormone, lactose
• Thuốc trừ sâu hay diệt cỏ
• Chất bảo quản, cỏ men, thành phần gây dị ứng (như đậu nành, đậu phộng, hạt cây…)
• Không có các kim loại nặng như arsenic, cadmium, chì, thủy ngân.
• Xét nghiệm máu

Đối với một số trường hợp, người bệnh cần thực hiện xét nghiệm máu để xác định các yếu tố vi lượng mà cơ thể đang thiếu hụt như kali, magie, sắt, vitamin B12. Tuy nhiên, sau khi sử dụng TPCN thì xét nghiệm máu dường như không còn được chính xác. Do đó xét nghiệm máu sau khi sử dụng TPCN là không cần thiết.

Thực phẩm chức năng uống khi nào?

Các TPCN thường được bổ sung trong hoặc sau bữa ăn và một số ít là sử dụng lúc đó.

Nhiều người cũng thắc mắc rằng TPCN uống chung được không? Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng, tác dụng phụ thường gặp nhất của người dùng đó là chứng rối loạn tiêu hóa, do đó tốt nhất nên uống vào lúc ăn hoặc sau bữa ăn để đảm bảo dịch vị dạ dày và thức ăn được hấp thu vào cơ thể một cách tốt nhất.

Có sự liên kết giữa bác sĩ và dược sĩ

Bác sĩ là người kê toa và dược sĩ có vai trò tư vấn cho người bệnh dùng thuốc. Tuy nhiên có nhiều người tự mua thuốc về dùng và chỉ hỏi dược sĩ về thông tin của thuốc. Thực tế là với bất kỳ loại thuốc nào cũng cần có sự tư vấn của cả bác sĩ lẫn dược sĩ. Bởi lẽ chỉ có bác sĩ mới là người thăm khám và hiểu rõ các vấn đề về sức khỏe của bệnh nhân để biết chỉ định cũng như chống chỉ định. Còn dược sĩ sẽ hướng dẫn cho bệnh nhân sử dụng thuốc an toàn, do đó điều này là vô cùng cần thiết.

Các phản ứng có thể gặp khi sử dụng quá liều TPCN

Nhiều người thích sử dụng các loại thuốc bổ, TPCN vì nghĩ rằng chúng ít hại hơn thuốc tây. Nhưng thực tế thì đó cũng là một dạng thuốc và khi đưa vào cơ thể cũng có thể gây ra các phản ứng bất lợi hoặc làm tổn thương cơ quan như gan, thận, tim…