CÁC NGUYÊN TẮC CHO TRẺ ĂN DẶM ĐÚNG CÁCH
1.CHO BÉ ĂN DẶM ĐÚNG THỜI ĐIỂM
Tổ chức Y Tế thế giới (WHO) khuyến cáo chỉ nên bắt đầu cho trẻ ăn dặm khi tròn 6 tháng tuổi vì khi đó hệ tiêu hóa của trẻ mới phát triển tương đối hoàn thiện để có thể tiêu hóa và hấp thụ các loại thức ăn đặc và “phức tạp” hơn so với sữa mẹ.
Có không ít mẹ muốn bé phát triển nhanh hơn nên đã dùng bột ăn dặm ngay từ khi bé mới 4 tháng tuổi. Phải làm quen với việc ăn dặm sớm sẽ làm bé tăng nguy cơ mắc các bệnh như:
Trẻ dễ chán sữa mẹ, bú ít dẫn đến tình trạng thiếu hụt các chất dinh dưỡng chủ yếu từ sữa mẹ, làm giảm sức đề kháng, tăng nguy cơ suy dinh dưỡng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phát triển của trẻ.
Trẻ quen ăn nhiều hoặc bồi bổ quá mức dẫn đến nguy cơ béo phì.
Trẻ dễ dị ứng thực phẩm do hệ tiêu hóa chưa hoàn chỉnh, còn non yếu.
Thận và dạ dày của trẻ dễ bị tổn thương do phải hoạt động “quá tải” trong khi lại chưa phát triển hoàn thiện. Trẻ dễ gặp phải các triệu chứng như đau dạ dày, đầy bụng, táo bón, tiêu chảy… đồng thời tăng các nguy cơ bệnh lý về dạ dày trong tương lai.
Khi trẻ chưa đủ 6 tháng tuổi, chức năng phản xạ nuốt chưa hoàn thiện đồng thời các cơ, hàm, lưỡi, hầu, họng chưa hoạt động phối hợp nhuần nhuyễn… nên trẻ dễ bị sặc, nghẹn, thậm chí có thể bị tắc nghẽn đường thở do thức ăn tràn vào.
Những dấu hiệu cho thấy bé đã bật đèn xanh, sẵn sàng cho giai đoạn ăn dặm:
Bé thường xuyên đói, đòi bú dù vừa mới bú xong cách đó không lâu hoặc vẫn bú đủ và no như thường ngày.
Bé thường xuyên nhìn miệng và nhai tóp tép: khi nhìn thấy người lớn đang ăn, bé có biểu hiện bắt chước động tác và nhai tóp tép, đùn lưỡi liên tục.
Bé thường xuyên thức giấc, khóc đòi ăn đêm nhiều hơn.
Bé đã biết hợp tác với muỗng: Mẹ có thể dùng phép thử xem bé đã sẵn sàng ăn dặm chưa bằng cách đưa muỗng đến gần miệng bé. Nếu bé cố gắng mở miệng thay vì phản xạ đẩy muỗng, điều này đồng nghĩa với việc bé muốn ăn dặm rồi mẹ nhé.
Bé đã có thể ngồi vững, kiểm soát đầu cổ tốt, thậm chí có thể tự ngồi dậy mà không cần sự trợ giúp của người lớn.
Khi có cơ hội tiếp xúc với đồ ăn, bé sẽ đưa tay với lấy rồi cho vào miệng gặm nhấm. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là bé có thể ngay lập tức ăn được thức ăn thô, mẹ hãy kiên nhẫn tập dần cho bé nhé!
Nếu bé yêu của mẹ đã có các biểu hiện trên thì chứng tỏ bé đã “bật đèn xanh” báo hiệu muốn được ăn dặm rồi đấy mẹ ơi. Mẹ hãy sẵn sàng tinh thần để cùng con bắt đầu một chặng đường mới đầy thú vị nhé!
2.CHO BÉ ĂN DẶM TỪ LOÃNG ĐẾN ĐẶC
Dạ dày của bé cần thời gian để thích nghi với thực phẩm mới, do đó mẹ hãy ghi nhớ nguyên tắc cho bé ăn từ loãng đến đặc nhé.
3.CHO BÉ ĂN DẶM TỪ NGỌT ĐẾN MẶN
Trong 6 tháng đầu đời, bé đã quen thuộc với vị ngọt của sữa mẹ và sữa công thức. Vì vậy, khi bé bắt đầu ăn dặm, mẹ nên dành thời gian để bộ máy tiêu hóa của bé thích nghi dần bằng cách cho bé ăn dặm từ các món có vị ngọt, chẳng hạn như bột ngọt có vị sữa. Điều này sẽ giúp bé dễ dàng đón nhận các món ăn mới từ hương vị sữa quen thuộc. Sau đó, dần dần mẹ cho bé chuyển sang các món ăn vặt có vị cá, thịt… để cung cấp nhiều chất dinh dưỡng hơn cho bé yêu.
4.CHO BÉ ĂN TỪ ÍT ĐẾN NHIỀU
Hồi hộp, nóng ruột mong con yêu của mình ăn thật ngon, thật nhiều tâm lý chung của các bà mẹ khi con bắt đầu bước vào quá trình ăn dặm. Đừng vôi vàng! Hãy kiên nhẫn để con ăn dặm đúng cách mẹ nhé!
Hãy cho trẻ ăn một cách khoa học, ăn từ ít đến nhiều giúp hệ tiêu hóa của con thích nghi dần lượng thức ăn mới cũng như hấp thu chất dinh dưỡng được tốt hơn. Hãy cho trẻ tập làm quen với 1 đến 2 muỗng bột loãng, sau đó tăng dần lên ⅓ chén rồi đến nửa chén… Cách ăn dặm này sẽ giúp hệ tiêu hóa của trẻ “dễ thở” hơn, dễ hấp thụ mà vẫn đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cùng các dưỡng chất thiết yếu cho nhu cầu tăng trưởng của trẻ ở giai đoạn này.
5.CHO TRẺ ĂN DẶM ĐÚNG CÁCH TỪ MỘT NHÓM THỰC PHẨM ĐẾN NHIỀU NHÓM THỰC PHẨM
Ở giai đoạn ăn dặm, bé bắt đầu khám phá các mùi vị của các loại thực phẩm khác nhau. Mẹ hãy kiên nhẫn tập cho bé ăn từng loại thực phẩm một để bé làm quen dần đồng thời để theo dõi xem cơ thể bé có bị dị ứng với thực phẩm hay không, bé có bị rối loạn tiêu hóa hay không… Thông thường các bé cần từ 5-7 ngày để làm quen với một loại thực phẩm mới. Sau giai đoạn làm quen và nhận biết, mẹ có thể kết hợp nhiều nhóm thực phẩm với nhau một cách khoa học, hợp lý để tăng cường chất dinh dưỡng cho bé cũng như đa dạng mùi vị để kích thích vị giác của bé.
Để đảm bảo bữa ăn của bé luôn đầy đủ chất dinh dưỡng, mẹ nên kết hợp 4 nhóm chất dinh dưỡng cần thiết sau theo tỷ lệ hợp lý:
- Nhóm chất bột đường (gạo, khoai, yến mạch): đây là nhóm thực phẩm cung cấp năng lượng hằng ngày cho trẻ. Mẹ có thể nghiền cháo, khoai lang, khoai tây… hay nấu bột yến mạch cho trẻ.
- Nhóm chất đạm: Chất đạm đóng vai trò quan trọng với sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, mẹ chú ý không nên cho bé ăn quá nhiều chất đạm vì quá tải chất đạm sẽ gây hại cho hệ tiêu hóa non nớt của con. Nên cho bé ăn cả đạm động vật (thịt, cá…) và đạm thực vật (các loại đỗ, đậu, lạc…).
- Nhóm rau củ và trái cây: Cung cấp vitamin, chất xơ và một số khoáng chất cần thiết, giúp tăng đề kháng và hỗ trợ hệ tiêu hóa của trẻ.
- Nhóm chất béo: Ngoài cung cấp năng lượng cho cơ thể, chất béo còn có chức năng quan trọng là dung môi giúp hòa tan các vitamin A, D, E, K tăng khả năng hấp thu. Mẹ có thể trộn 1 thìa dầu ăn (dầu mè, dầu oliu, dầu gấc) vào thức ăn của bé sau khi nấu chín hoặc cho bé dùng thêm bơ, phô mai để bổ sung chất béo giúp các bữa ăn của bé không những đủ chất dinh dưỡng mà giúp bữa ăn thêm phần hấp dẫn, ngon miệng.
6.KHÔNG NÊN NÊM GIA VỊ VÀO MÓN ĂN DẶM CỦA BÉ
Với trẻ dưới 1 tuổi, mẹ lưu ý không nên thêm gia vị (muối, nước mắm) vào món ăn dặm của bé. Nêm thêm mắm muối vào đồ ăn sẽ khiến thận của trẻ phải hoạt động quá sức. Nếu mẹ đang có quan điểm thêm muối để đồ ăn dặm của trẻ thêm phần đậm đà và kích thích vị giác của trẻ thì hãy thay đổi ngay từ hôm nay nhé.
Một số nguyên tắc khác trong cách cho trẻ ăn dặm
- Nguyên liệu chế biến đồ ăn dặm cho trẻ cần đảm bảo sạch và an toàn, không sử dụng các hóa chất độc hại. Nếu thực đơn ăn dặm của bé luôn đủ tôm, cá… cần đảm bảo không có xương hoặc các miếng cứng có thể làm bé bị thương.
- Dụng cụ chế biến và đồ đựng thức ăn của bé cần rửa sạch sẽ, khô ráo. Thức ăn sau khi chế biến cần cho bé ăn ngay trong vòng 2 giờ.
- Không ép bé ăn: Nếu bé đã tỏ thái độ không hợp tác, không muốn ăn, mẹ nên kết thúc phần ăn dặm của bé, thay vào đó có thể cho bé bú nhiều hơn. Ép bé ăn dễ khiến bé hình thành tâm lý tiêu cực, sợ hãi việc ăn dặm. Nên hạn chế cho trẻ ăn các loại cá lưng xanh như cá thu, các loại giáp xác như tôm, cua, ốc,... vì dễ gây dị ứng cho bé.
- Khi bé đã ăn dặm, mẹ vẫn cần cho bé bú để đảm bảo trẻ được cung cấp đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu, đặc biệt các kháng thể tự nhiên từ sữa mẹ.
