Sắt là vi chất thiết yếu tác động tích cực đến sự tăng trưởng, phát triển của tế bào máu, hệ miễn dịch và thần kinh của trẻ. Nếu cơ thể bé thiếu hụt sắt sẽ gây thiếu máu khiến con luôn có cảm giác mệt mỏi suy nhược.

Việt Nam lại là một trong những quốc gia có tỷ lệ thiếu máu do thiếu sắt tương đối cao trên thế giới. Do đó với những bậc phụ huynh có con nhỏ thì nên chú ý bổ sung sắt cho bé, đồng thời tăng cường hấp thu sắt cho con để giảm nguy cơ thiếu máu, giúp con phát triển toàn diện.

TÁC DỤNG CỦA SẮT ĐỐI VỚI TRẺ EM

Để biết được có nên bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ hay không, trước tiên, chúng ta cần nắm được vai trò của sắt là gì? Theo đó, sắt là một yếu tố vi lượng hiện diện trong cơ thể với một lượng rất nhỏ, nhưng đóng vai trò quan trọng trong nhiều hoạt động sống. Cụ thể:

Tham gia cấu tạo máu: Sắt giữ nhiệm vụ quan trọng là vận chuyển, lưu trữ oxy cùng với protein để tạo nên huyết sắc tố (hemoglobin) của hồng cầu. Bên cạnh đó, sắt trong huyết sắc tố còn kết hợp với oxy ở phôi tạo nên oxyhemoglobin (tạo màu đỏ của máu).

Góp phần tăng cường hệ thống miễn dịch: Với vai trò là thành phần chính của enzyme hệ miễn dịch, sắt vô cùng cần thiết để giúp trẻ tăng cường hệ thống miễn dịch, giảm nguy cơ ốm đau.

Hỗ trợ phát triển trí não: Sắt cũng có tác động đến sự phát triển trí não và nhận thức của trẻ. Do đó, những trẻ có dấu hiệu suy giảm nhận thức thường có mối liên quan đến việc thiếu sắt trong cơ thể.

Từ những lợi ích kể trên, mà việc bổ sung sắt cho bé là vô cùng quan trọng, đặc biệt là trẻ dưới 6 tuổi, đối tượng dễ bị thiếu máu do nhu cầu sắt tăng cao. Nhưng để trẻ hấp thụ sắt tốt nhất, tránh tình trạng thừa hay thiếu sắt, phụ huynh cần nắm được nhu cầu, thời điểm và cách bổ sung hợp lý trong phần tiếp theo.

NHU CẦU SẮT Ở TRẺ SƠ SINH VÀ TRẺ NHỎ

Hầu hết trẻ mới sinh ra đã có sẵn một lượng sắt dự trữ trong cơ thể. Tuy vậy bố mẹ vẫn cần bổ sung một lượng sắt ổn định để thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển nhanh chóng của trẻ. Về nhu cầu sắt hằng ngày của trẻ, từ 1-3 tuổi khoảng 7mg và trẻ từ 4-8 tuổi cần khoảng 10mg.

KHI NÀO NÊN BỔ SUNG SẮT CHO BÉ

Bên cạnh nắm được nhu cầu bổ sung sắt theo khuyến nghị, trẻ em uống sắt vào lúc nào tốt nhất cũng là vấn đề được nhiều phụ huynh quan tâm. Để có hướng bổ sung phù hợp, bố mẹ cần nắm được dấu hiệu cảnh báo trẻ thiếu hụt sắt:

• Da trở nên xanh xao, nhợt nhạt.
• Thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, tóc khô, móng tay giòn.
• Trẻ biếng ăn, ăn không ngon miệng, hay nôn trớ.
• Bé chậm tăng cân, tăng chiều cao hoặc chậm lớn, thấp còi.
• Các vấn đề tiêu cực về hành vi như mất tập trung, học hành sa sút, phản xạ kém, khó chịu, cáu gắt, ít nói…
• Dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp do sức đề kháng giảm.

Theo đó nguyên nhân khiến bé không nhận đủ sắt đến từ nhiều lý do khác nhau như khả năng hấp thu sắt trong chế độ dinh dưỡng kém, ăn uống không đủ chất, không được cung cấp đủ lượng sắt cần thiết trong thời kỳ tăng trưởng… Do vậy một số bé dễ có nguy cơ thiếu sắt mà bố mẹ cần chú ý là:

• Trẻ sinh non hoặc có cân nặng thấp khi sinh.
• Trẻ sơ sinh có mẹ bị thiếu hụt sắt trong giai đoạn mang thai.
• Bé bú sữa mẹ hơn 6 tháng nhưng không được bổ sung phong phú các loại thực phẩm.
• Trẻ uống sữa công thức không chứa sắt.
• Trẻ đang mắc bệnh nhiễm trùng mãn tính.

CÁCH BỔ SUNG SẮT CHO TRẺ HỢP LÝ, AN TOÀN

Để đáp ứng nhu cầu sắt cần thiết cho bé, phụ huynh có thể bổ sung qua thực phẩm và thuốc uống như sau:

Bổ sung sắt cho bé qua thực phẩm

Đây là cách tự nhiên, hiệu quả và an toàn nhất khi trẻ thiếu sắt ở mức độ nhẹ. Bố mẹ hãy thêm vào chế độ ăn uống của trẻ các loại thực phẩm giàu sắt như các loại thịt đỏ, trứng, hải sản, các loại hạt, các loại rau lá xanh.

Đặc biệt, phụ huynh hãy ưu tiên sữa - nguồn thực phẩm chứa sắt dồi dào, đảm bảo trẻ hấp thu đầy đủ lượng sắt cần thiết. Trong khi đó, trẻ dưới 6 tháng tuổi vẫn nên tiếp tục bổ sung sắt cho bé qua sữa công thức. Nhưng cần ưu tiên chọn dòng sữa công thức khoa học, có chứa khoáng chất sắt và dễ tiêu hóa, nhằm giúp trẻ hấp thu các dưỡng chất trong sữa tốt hơn.

Cho bé dùng thuốc bổ sung sắt

Bên cạnh bổ sung sắt qua thực phẩm, bố mẹ có thể bổ sung sắt cho con qua đường uống. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc sắt khác nhau, từ viên nén, viên nang đến các loại thuốc lỏng, siro… ở dạng đơn chất hoặc kết hợp cùng vitamin, acid amin. Mặc dù vậy, việc có nên tự ý bổ sung sắt cho trẻ tại nhà hay không là hoàn toàn không. Bởi phương pháp này chỉ sử dụng khi trẻ bị thiếu máu nặng và kéo dài, nhưng phải có sự tư vấn của chuyên gia, tránh lạm dụng gây dư thừa sắt cho cơ thể.