Kẽm là một khoáng chất vi lượng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển thể chất cũng như hỗ trợ hệ miễn dịch cho trẻ em. Thế nhưng, tỷ lệ trẻ thiếu kẽm khá cao vì hàm lượng kẽm mà trẻ cần gia tăng theo độ tuổi. Dấu hiệu trẻ thiếu kẽm lại dễ nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe khác nên nhiều cha mẹ không nhận biết được để chủ động bổ sung kẽm cho con.
TẠI SAO CẦN BỔ SUNG KẼM CHO TRẺ?
Mẹ có thể đã biết kẽm là một vi chất dinh dưỡng quan trọng nhưng kẽm mang lại những lợi ích gì?
Mặt khác, tình trạng thiếu kẽm dẫn đến những hậu quả ra sao thì không phải mẹ nào cũng hiểu rõ.
1.VAI TRÒ CỦA KẼM ĐỐI VỚI SỨC KHỎE CỦA TRẺ NHỎ
Kẽm là một vi chất mà cơ thể cần được bổ sung thường xuyên, đặc biệt là với trẻ nhỏ. Sau đây là 4 lợi ích chính mà kẽm mang lại cho sức khỏe tổng thể và sự phát triển của trẻ:
Tăng cường hỗ trợ miễn dịch
Kẽm là vi chất cần thiết để duy trì cả hệ thống miễn dịch tự nhiên lẫn miễn dịch thích ứng ở cấp độ tế bào. Việc bổ sung kẽm kết hợp với vitamin C có thể giúp ích cho việc hỗ trợ hệ thống miễn dịch, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Ngoài ra, kẽm còn có đặc tính chống oxy hóa và hỗ trợ các phản ứng viêm thúc đẩy quá trình chữa lành khi có nhiễm trùng, chấn thương… xảy ra.
Hỗ trợ trẻ phát triển và tăng trưởng
Kẽm là một vi chất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ vì kẽm tham gia vào quá trình chuyển hóa protein, tổng hợp DNA/ RNA, dẫn truyền thần kinh và nhiều chức năng khác. Một đánh giá có hệ thống cho thấy việc bổ sung kẽm cho trẻ dưới 5 tuổi mang đến kết quả tăng trưởng tốt cả về chiều cao lẫn cân nặng. Ngược lại trẻ thiếu kẽm còi cọc, kém phát triển.
Hỗ trợ sự phát triển nhận thức
Giống như nhiều vi chất dinh dưỡng khác, kẽm cũng có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sự phát triển của não bộ và nhận thức ở trẻ đang lớn. Tình trạng thiếu kẽm có thể dẫn đến những thay đổi về khả năng chú ý, hành vi, hoạt động, tâm trạng và cả sự phát triển vận động.
Duy trì sức khỏe đường ruột
Kẽm là một trong những dưỡng chất cần thiết để duy trì chức năng đường ruột khỏe mạnh. Theo đó, việc thiếu kẽm có thể khiến sức khỏe đường ruột kém đi, tạo ra vòng luẩn quẩn vì đường ruột sẽ làm giảm khả năng hấp thu dưỡng chất, từ đó lại gây ra thiếu kẽm. Tình trạng thiếu kẽm cũng góp phần gây ra tiêu chảy. Ngược lại, việc bổ sung đủ kẽm có thể hỗ trợ điều trị tiêu chảy và viêm dạ dày ruột.
2.TRẺ BỊ THIẾU KẼM GẶP PHẢI VẤN ĐỀ GÌ?
Tình trạng thiếu kẽm ở mức độ nhẹ đến trung bình rất phổ biến do chế độ ăn uống không đầy đủ, lượng kẽm hấp thu từ thịt động vật thấp. Trẻ em có chế độ ăn uống kém thường bị thiếu kẽm hoặc trẻ cũng có thể mất kẽm do nhiễm trùng tiêu hóa tái phát. Việc thiếu hụt kẽm ở mức độ không quá nghiêm trọng cũng là rối loạn tiềm ẩn vì không có dấu hiệu lâm sàng có thể quan sát được.
Do đó, cha mẹ cần hết sức cảnh giác với nguy cơ thiếu kẽm ở trẻ đang phát triển và tình trạng này có thể gây suy giảm khả năng miễn dịch. Những suy giảm chức năng miễn dịch này xảy ra ngay khi tình trạng thiếu kẽm ở mức độ vừa phải. Hậu quả là trẻ thiếu kẽm có nhiều nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng hơn bao gồm nhiễm trùng da, nhiễm trùng đường hô hấp, sốt rét, tiêu chảy…
Theo một nghiên cứu, trẻ thiếu kẽm có nguy cơ mắc bệnh nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính cao gấp 3 lần và tăng số ngày mắc tiêu chảy đến khoảng 50%. Ngoài ra, thiếu kẽm còn gây ra các vấn đề như vết thương chậm lành, suy giảm trí nhớ dẫn đến suy giảm khả năng học tập, mất vị giác, khứu giác dẫn đến biếng ăn, ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của trẻ. Không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, tình trạng thiếu kẽm còn ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của trẻ như thay đổi hành vi, trẻ cáu kỉnh hơn…
BỔ SUNG KẼM CHO TRẺ BIẾNG ĂN BAO NHIÊU LÀ ĐỦ?
1.NHU CẦU KẼM CỦA TRẺ
Cơ thể chúng ta không thể tự dự trữ kẽm nên cần được bổ sung kẽm từ chế độ ăn uống hằng ngày. Đối với trẻ em và thanh thiếu niên, nhu cầu bổ sung kẽm thay đổi theo từng độ tuổi theo hướng tăng dần. Do đó, việc bổ sung kẽm cho trẻ dậy thì sẽ khác với bổ sung kẽm cho trẻ nhỏ hơn.
2.CÁCH BỔ SUNG KẼM CHO TRẺ
Việc bổ sung kẽm cho trẻ theo từng độ tuổi có sự khác nhau. Sau đây là những điều mẹ cần biết về cách bổ sung kẽm cho trẻ:
Đối với trẻ dưới 6 tháng
Nhiều mẹ thắc mắc có nên bổ sung kẽm cho trẻ sơ sinh hay không? Trong giai đoạn dưới 6 tháng tuổi, trẻ thường được bổ sung kẽm hằng ngày thông qua sữa mẹ hay sữa công thức. Đây là các nguồn cung cấp kẽm dồi dào cho trẻ. Hơn nữa, các đặc điểm của sữa mẹ cũng phù hợp với hệ tiêu hóa non nớt của trẻ trong những tháng đầu đời.
Vì vậy, trẻ dưới 6 tháng không cần bổ sung kẽm từ những nguồn khác ngoại trừ trường hợp gặp các vấn đề sức khỏe, chẳng hạn như tiêu chảy kéo dài và được bác sĩ chỉ định bổ sung thêm dạng siro với liều lượng phù hợp.
Đối với trẻ trên 6 tháng
Trẻ trên 6 tháng vẫn có thể bú sữa mẹ nhưng giai đoạn này lượng kẽm trong sữa mẹ bắt đầu giảm dần. Vì vậy, trẻ cần được bổ sung qua thức ăn khi ăn dặm hoặc trong chế độ ăn uống hằng ngày với trẻ lớn hơn.
Đối với trẻ suy dinh dưỡng thiếu kẽm: Mẹ cần xây dựng chế độ ăn uống đầy đủ, giàu dinh dưỡng cho trẻ. Thêm các thực phẩm giàu kẽm vào bữa ăn hằng ngày cho con, chẳng hạn như thịt heo, thịt bò, rau, cua, lươn, các loại cá (cá chép, cá mòi, cá trích…) các loại đậu, rau xanh.
Đối với trẻ biếng ăn: Trẻ nhỏ biếng ăn có liên quan đến tình trạng thiếu kẽm. Vì vậy mẹ cần bổ sung dạng siro cho con.Tùy thuộc vào sản phẩm mẹ chọn hoặc kê đơn, mẹ nên tuân thủ liều dùng và cách dùng theo hướng dẫn từ nhà sản xuất. Khi tình trạng biếng ăn của trẻ được cải thiện, mẹ nên duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và đủ chất cho bé tránh thiếu hụt dinh dưỡng.
BỔ SUNG KẼM TỐT NHẤT CHO BÉ TỪ NHỮNG NGUỒN NÀO?
Nguồn bổ sung kẽm tốt nhất cho bé là thông qua sữa mẹ và thực phẩm mà trẻ ăn. Một số trường hợp có nguy cơ cao thiếu kẽm thì nên bổ sung kẽm qua dạng viên uống hoặc nhỏ giọt. Cụ thể, các nguồn bổ sung kẽm tốt nhất bao gồm:
1.Chế độ ăn giàu kẽm
Kẽm là vi chất rất quan trọng đối với trẻ đang phát triển. Hơn nữa, trẻ em rất dễ bị thiếu kẽm. Vì vậy, việc thêm các thực phẩm giàu kẽm vào chế độ ăn của trẻ rất quan trọng, bao gồm:
- Ngũ cốc nguyên hạt chứa nhiều kẽm
- Các loại thịt như thịt bò, thịt gà, thịt heo
- Các loại thủy hải sản như hàu, tôm, cua
- Các loại hạt như hạt điều, bí ngô
- Các loại đậu như đậu lăng, đậu gà, đậu xanh
- Sản phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai…
2.Bổ sung kẽm cho trẻ bằng thực phẩm chức năng
Một số trường hợp có thể cần cho trẻ bổ sung kẽm qua thực phẩm chức năng, có thể là dạng viên uống hoặc nhỏ giọt. Những trường hợp này thường là do trẻ không thích ăn hoặc chưa làm quen được với hầu hết các thực phẩm giàu kẽm, gia đình theo chế độ ăn chay, trẻ bị tiêu chảy kéo dài… Việc cho trẻ dùng thực phẩm chức năng bổ sung kẽm nhằm:
- Tăng cường miễn dịch
- Tăng khả năng tập trung, chú ý để có kết quả cao trong học tập
- Cải thiện tiêu hóa, chức năng đường ruột
- Hỗ trợ phát triển thể chất
- Hỗ trợ sức khỏe xương
- Hỗ trợ quá trình chuyển hóa carbohydrate, chất béo, và protein.
Đối với trẻ nhỏ, cha mẹ nên ưu tiên kẽm đã được bào chế dạng lỏng để kiểm soát liều lượng bổ sung cho con. Bé uống kẽm dạng lỏng cũng dễ tiêu hóa, dễ hấp thu hơn. Ngoài ra, khi bổ sung kẽm cho con mẹ cần lưu ý rằng luôn đọc kỹ tờ hướng dẫn hoặc hỏi ý kiến bác sĩ để được tư vấn về liều lượng, cách dùng đúng, an toàn và hiệu quả.
