Đái tháo đường thai kỳ là tình trạng lượng đường trong máu tăng cao hơn mức bình thường xảy ra trong quá trình mang thai, thường từ tuần thứ 24 đến tuần thứ 28. Nếu thai phụ không kiểm soát tốt đường huyết sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi.

Hầu hết phụ nữ đái tháo đường thai kỳ đều có thể kiểm soát tốt sức khỏe của mình bằng cách đơn giản là thay đổi chế độ ăn uống kết hợp với việc tập luyện thể chất. Việc tuân thủ đúng kế hoạch ăn uống theo tư vấn, hướng dẫn của bác sĩ có thể giúp kiểm soát bệnh, nuôi dưỡng thai nhi phát triển và giúp thai phụ cảm thấy khỏe mạnh hơn.

1.KIÊNG ĂN CƠM ĐỂ PHÒNG ĐÁI THÁO ĐƯỜNG THAI KỲ, NÊN HAY KHÔNG?

Nhiều thai phụ cảm thấy hoang mang, lo lắng khi được chẩn đoán đái tháo đường kỳ. Và từ những thông tin tìm kiếm trên mạng xã hội hay từ những lời mách bảo, họ rất sợ tinh bột do đó lập kế hoạch ăn kiêng, thậm chí loại bỏ hoàn toàn món cơm ra khỏi chế độ ăn hằng ngày.

Tuy nhiên, trong một bữa ăn của 1 người bình thường có tới 60-70% là tinh bột, tương đương 1-2 bát cơm tùy theo nhu cầu năng lượng của từng người, 15-20% chất đạm, 20-30% dầu mỡ, chất béo.

Tại sao lượng tinh bột lại chiếm lượng lớn trong bữa ăn hằng ngày? Bởi vì tinh bột có vai trò rất quan trọng trong việc cung cấp năng lượng cho cơ thể. Năng lượng chính đến từ nguồn tinh bột, nếu thiếu nó sẽ làm cơ thể có cảm giác đói, vã mồ hôi, run tay chân và không muốn làm gì cả.

Nguyên nhân chính của đái tháo đường thai kỳ là do rối loạn hormone trong quá trình mang thai. Hoặc có các yếu tố nguy cơ như béo phì, tiền sử gia đình có người bị đái tháo đường… chứ không phải do chế độ ăn uống quá nhiều tinh bột.

Trong khi đó, não của mẹ và não của thai nhi sử dụng nguồn năng lượng chính từ đường chứ không phải chất đạm, thịt cá ăn hằng ngày. Trong khi đó nếu ăn ít tinh bột có thể dẫn đến thể trạng của mẹ suy yếu, suy dinh dưỡng thai nhi. Vì vậy không nên loại bỏ tinh bột cụ thể là cơm ra khỏi chế độ ăn khi thai phụ bị đái tháo đường thai kỳ.

Tuy nhiên, nên ăn vừa phải các loại thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp và ít làm tăng đường huyết như: gạo lứt còn vỏ c ám, bún tươi, gạo tấm, các loại đậu nguyên hạt, ngũ cốc nguyên cám, bánh mì nâu..

Hạn chế tinh bột từ các thực phẩm có chỉ số đường huyết cao như gạo trắng, bánh mì trắng, khoai tây…

2.CHẾ ĐỘ ĂN TỐT NHẤT CHO THAI PHỤ MẮC BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG THAI KỲ

Không có chế độ ăn kiêng cụ thể cho thai phụ mắc đái tháo đường vì cơ thể mỗi phụ nữ đều khác nhau. Hầu hết thai phụ chỉ cần điều chỉnh thói quen ăn uống hằng ngày để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của chính họ và em bé, cũng như kiểm soát lượng đường trong máu.

Thai phụ mắc đái tháo đường thai kỳ cần lưu ý theo khẩu phần ăn. Trong các bữa ăn cần đảm bảo có carbohydrate các loại: 33-40%, lipid: 35-40%, protein: 20%. Nên chia nhỏ các bữa ăn trong ngày thành 3 bữa chính và 2-3 bữa phụ. Bữa chính không nên ăn quá no vì sẽ làm tăng lượng đường trong máu. Tuyệt đối không được bỏ bữa vì khi mang thai nhu cầu dinh dưỡng của thai phụ tăng lên để cung cấp và nuôi dưỡng thai nhi phát triển.

• Bữa ăn chính: Theo nguyên tắc chung, cách ăn uống lành mạnh nhất đối với người bệnh đái tháo đường là áp dụng phương pháp đĩa. Trong đó, một nửa đĩa rau không có tinh bột như rau xanh, cà chua, bí, cải bắp, súp lơ, ¼ đĩa protein nạc và ¼ thực phẩm carb khác.
• Bữa sáng: Nên có thành phần là tinh bột và đạm nhưng ít hơn bữa trưa và tối. Thai phụ mắc đái tháo đường thai kỳ có thể ăn một bát phở nhỏ, bún bò kèm giá đỗ hoặc một bát cháo yến mạch thịt băm, 1 lát bánh mì kèm 1 quả trứng ốp la hoặc một đĩa salad mì ống nhiều rau.
• Bữa trưa và bữa tối: Ăn khoảng 1 bát cơm (gạo lứt tốt hơn gạo trắng) hoặc 2 lát bánh mì, phần chất đạm khoảng 1000g thịt nạc, cá, thịt gà (bỏ phần da) hoặc 1 quả trứng hoặc 200g đậu, 350g rau xanh 

Lưu ý: Nên ăn rau trước để giảm hấp thu đường, sau đó ăn tinh bột và chất đạm.

• Bữa phụ: Ăn sau bữa chính 2 giờ, thai phụ nên ăn những loại hoa quả có hàm lượng đường thấp như dưa chuột, việt quất, bơ, ổi… Uống 200ml sữa tươi không đường/ ngày hoặc 1 cốc sữa chua không đường/ ngày.

3.DINH DƯỠNG TỐT CHO THAI PHỤ KHI BỊ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

Tất cả các loại thực phẩm thai phụ mắc đái tháo đường có thể được ăn ở mức độ vừa phải, nhưng tốt nhất nên tránh các loại thực phẩm và đồ uống có hàm lượng đường cao như bánh quy, kẹo và nước ngọt. Thực phẩm chứa nhiều carbohydrate đơn giản như ngũ cốc ăn sáng, gạo trắng, bột mì trắng và thực phẩm chế biến hoặc đồ ăn nhẹ cũng là thủ phạm lớn làm tăng lượng đường trong máu nhanh hơn.

Trái cây có thể được ăn ở mức độ vừa phải vì chúng có đường fructose chứ không phải đường glucose. Fructose không làm tăng lượng đường trong máu như glucose vì nó được chuyển hóa khác nhau. Nếu ăn quá nhiều trái cây cùng một lúc có thể làm tăng lượng đường trong máu. Ăn trái cây cùng với protein và chất xơ là một mẹo để dễ dàng giúp giữ được lượng đường trong máu ở mức độ thấp.

Thai phụ bị đái tháo đường nên ăn trái cây chứ không phải nước ép. Toàn bộ trái cây ít calo và carbohydrate hơn so với nước trái cây. Ngoài ra nó còn chứa chất xơ, cùng với vitamin và khoáng chất. Hầu hết chất xơ đã bị loại bỏ trong nước trái cây. Trái cây càng nhiều chất xơ càng tốt, nhất là khi bà bầu bị táo bón.