Tất cả các loại thực phẩm nói chung đều có thể gây dị ứng. Tuy vậy dị ứng thực phẩm cũng chỉ xảy ra trên số ít người “nhạy cảm” với một số thực phẩm nhất định.

Dị ứng thực phẩm là một phản ứng miễn dịch với một số loại thực phẩm. Tỷ lệ dị ứng thực phẩm phản ứng không dung nạp qua trung gian miễn dịch là khoảng 2% đến 5% ở trẻ em và người lớn, ở một số nước phương Tây thậm chí còn cho thấy tỷ lệ mắc bệnh là 10%.

Hầu hết dị ứng qua trung gian IgE (Immunoglobulin E là một trong 5 loại kháng thể được hệ miễn dịch tạo ra trong phản ứng dị ứng) chủ yếu xảy ra ở trẻ em và thường tự khỏi trong độ tuổi 5-10 tuổi. Một số dị ứng có thể kéo dài đến tuổi trưởng thành.

Có hơn 70 thực phẩm được ghi nhận là nguyên nhân gây dị ứng thức ăn. Cách tốt nhất để phòng tránh đối với những người bị dị ứng thức ăn là không ăn những thực phẩm gây dị ứng.

MỘT SỐ LOẠI THỰC PHẨM NHỮNG NGƯỜI CÓ CƠ ĐỊA DỊ ỨNG HAY QUÁ NHẠY CẢM NÊN TRÁNH

Nhóm thực phẩm lên men chứa histamin

Tất cả thực phẩm lên men có lượng histamin cao là một trong những chất dinh dưỡng có thể làm nặng thêm hoặc làm trầm trọng thêm tình trạng phát ban ngứa đã tiềm ẩn sẵn, thường gặp ở những người có cơ địa dị ứng, cụ thể: cá đóng hộp, cá hun khói, nước tương, rượu sâm banh, bia, giấm, nước sốt, rượu vang, xúc xích và nhiều thực phẩm khác nữa. Vì vậy những người có cơ địa dị ứng trước khi dùng cần đọc danh sách và thành phần của thực phẩm trên bao bì.

Nhóm thực phẩm hải sản

Dị ứng hải sản có vỏ cứng như tôm cua thường xuất hiện ở trẻ lớn và người lớn, nhất là những vùng người dân hay ăn tôm cua. Người dị ứng tôm cua cũng thường dị ứng với các loài nhuyễn thể như trai, sò, ốc, hến, ngao, mực, bạch tuộc… Vì vậy nếu có cơ địa dị ứng cần tránh thực phẩm hải sản vì có thể làm tăng vấn đề về da (hàu, cá biển, tôm, cua, mực).

Nhóm thực phẩm tăng cường bài tiết histamin

Theo nghiên cứu các loại hạt như hạt dẻ, hạt điều, hạnh nhân, óc chó, hạt dẻ cười, hạt thông… được coi là thực phẩm có tiềm năng gây dị ứng lớn nhất, nghĩa là chỉ cần một lượng rất nhỏ cũng gây phản ứng dị ứng dữ dội. Khoảng 0,5% dân số dị ứng với các hạt này, bệnh hiếm khi tự khỏi.

Trẻ dị ứng với một loại hạt cây thường cũng sẽ dị ứng với các loại hạt cây khác và có thể dị ứng chéo với lạc. Dị ứng hạt điều được cho là nặng hơn lạc. 

Triệu chứng lâm sàng bao gồm các dấu hiệu dị ứng nhẹ như nổi mẩn quanh miệng hoặc toàn thân, đau bụng, nôn. Trường hợp nặng có thể gây ho, thở khò khè, khó thở, khàn giọng do dị ứng đường hô hấp. Trường hợp nặng có thể gây ngất, thậm chí là sốc phản vệ dẫn tới tử vong.

Phản ứng dữ dội với hạt có thể bị kích hoạt bởi một lượng thực phẩm cực nhỏ (đôi khi chỉ là tiếp xúc qua da hoặc hít thở), người bị dị ứng cần tuyệt đối tránh các thực phẩm này.

Sữa bò và sản phẩm từ sữa

Sữa bò là thủ phạm chính gây dị ứng thức ăn ở trẻ nhỏ. Khoảng 2-3% trẻ nhỏ dị ứng với sữa. Rất may khi lên 6 tuổi, 90% số trẻ này sẽ tự khỏi. 

Dị ứng sữa bò liên quan tới phản ứng miễn dịch chống lại một trong hai hoặc cả hai protein của sữa là casein và protein huyết thanh (whey protein). Các protein này cũng có mặt trong sữa công thức của động vật có vú khác, vì vậy trẻ dị ứng sữa bò thường cũng sẽ dị ứng với sữa dê, sữa cừu.

Dị ứng với protein sữa bò thường gây biểu hiện ngoài da (ban đỏ, mày đay, viêm da, chàm), triệu chứng tiêu hóa (đau bụng, rối loạn tiêu hóa), và hô hấp (khó thở, hen) ngay trong giờ đầu sau khi sử dụng.

Trường hợp dị ứng nặng có thể gây sốc phản vệ, nguy cơ tử vong cao. Trên lâm sàng, dị ứng sữa bò thường bị nhầm với không dung nạp sữa bò, một bệnh lý có nguyên nhân di truyền, do thiếu men tiêu hóa đường lactose.

Dị ứng sữa bò làm tăng nguy cơ dị ứng với các thức ăn khác. Có tới 10% trẻ dị ứng sữa bò sẽ phản ứng với thịt bò. 

Khi đang bị nổi mẩn ngứa trên da, thì cần tránh những sản phẩm sữa hoàn toàn. Từ sữa chua và pho mát cho đến các loại kem, quên chúng trong một thời gian cho đến khi thành công trong việc chữa các bệnh về da. Ở đây sữa tách kem và các sản phẩm từ sữa ít chất béo cũng không được khuyến khích.